Allinstation 
Đối với nhiều người đã làm quen với crypto thì cái tên Layer 2 không còn quá xa lạ. Tuy nhiên cũng có nhiều anh em mới chưa hiểu rõ về khái niệm này.
Vì thế trong bài viết này anh em hãy cùng Allinstation đi tìm hiểu về định nghĩa Layer 2, điểm mạnh điểm yếu và điểm qua các dự án Layer 2 đáng chú ý hiện nay nhé.
Layer 1 là gì?
Đầu tiên để hiểu được về Layer 2 thì anh em cần biết về Layer 1 (L1).
Cụ thể Layer 1 là tên gọi khác của một blockchain cơ sở. Ví dụ điển hình như là như Bitcoin, BNB Chain, Ethereum hoặc Solana.
Các Layer 1 có thể xử lý và hoàn thiện các giao dịch trên blockchain của chính nó.
Đồng thời Layer 1 cũng có token gốc của riêng mình, được sử dụng để thanh toán phí giao dịch.
Layer 2 là gì?
Layer 2 (L2) là tên gọi chung cho các giải pháp mở rộng mạng lưới blockchain Layer 1.
Điểm chung của các Layer 2 là được xây dựng trên Layer 1 (như Bitcoin, Ethereum,….) qua đó kế thừa tính bảo mật và tính sẵn sàng dữ liệu từ L1 như Ethereum nhưng có khả năng xử lý nhiều giao dịch hơn, chi phí thấp và tốc độ xác nhận giao dịch nhanh hơn.
Hiện tại blockchain có nhiều Layer 2 nhất là Ethereum với khoảng 20 dự án khác nhau.
Layer 2 giải quyết được vấn đề gì của Layer 1
Đầu tiên anh em cần biết Layer 1 đang có những vấn đề gì.
Vấn đề của Layer 1
Về căn bản vấn đề lớn nhất của các Layer 1 là khả năng mở rộng của nền tảng.
Bình thường mỗi giao dịch trên blockchain cần có sự xác nhận của các node thợ đào để có thể thông qua.
Tuy nhiên khi nền tảng đã phát triển mạnh, người dùng đông đảo trong khi số lượng node xác nhận có hạn thì mạng lưới sẽ thường sẽ có tốc độ xử lý chậm hơn cũng như mức phí mỗi giao dịch sẽ cao hơn.
Để cho dễ hình dung thì mình sẽ nói về các vấn đề của Ethereum.
Tốc độ xử lý giao dịch
Tiêu chí đầu tiên là tốc độ. Nó được đo bằng số giao dịch được xử lý mỗi giây (Transaction per Second – TPS).
Hiện tại Ethereum có thể xử lý 15-20 TPS. Trong khi đó các kênh thanh toán truyền thống như Visa thực hiện được 1,700 TPS.
Đây là con số lớn hơn rất nhiều chứng tỏ Ethereum hiện đang khá chậm chạp.
Đây là vấn đề lớn cho ETH khi nền tảng cần phải tăng tốc độ xử lý thì mới có thể thu hút được thêm người dùng cũng như mở rộng hệ sinh thái.
Phí gas đắt đỏ
Vấn đề thứ hai là phí giao dịch (phí gas) của các hệ. Như mình đã nói, khi hệ sinh thái có nhiều người sử dụng trong khi số lượng node xác nhận có giới hạn thì sẽ có người sẵn sàng trả phí gas cao hơn để giao dịch của họ được thông qua trước.
Điều này dẫn đến cuộc chiến giành không gian trên mỗi block trả cho các bên xử lý giao dịch trên mạng lưới tăng cao.
Hiện tại vì điều này mà phí gas ở Ethereum đã trở nên đắt đỏ. Người dùng đã có lúc phải trả hơn $80 cho một giao dịch trên mạng lưới.
Đây có thể xem là vấn đề lớn khi với mức phí cao như vậy thì người dùng khó có thể sử dụng các ứng dụng Dapps trên Ethereum được.
Layer 2 ra đời
Vì các vấn đề trên mà các giải pháp Layer 2 đã ra đời.
Mỗi giao dịch thay vì xử lý trực tiếp trên Layer 1 thì hiện có thể chuyển sang Layer 2. Cách này giúp giảm tải lượng giao dịch đang chờ xử lý trên chain chính.
Tuy giúp xử lý các giao dịch ở L1 nhưng vẫn gắn vào nó nên các L2 vẫn hưởng được mức độ bảo mật cao cũng như phi tập trung của chain chính.
Từ đó Layer 2 giúp tăng khả năng mở rộng, tăng thông lượng và giảm phí giao dịch trong khi vẫn duy trì bản chất phi tập trung của blockchain Ethereum.
Nhược điểm của Layer 2
Chưa thực sự giải quyết được vấn đề mở rộng
Về lý thuyết Layer 2 đều cải thiện thông lượng, phí gas, bảo mật, khả năng mở rộng và chức năng.
Nhưng thực tế mỗi giải pháp riêng lẻ đều có những ưu và nhược điểm riêng. Hay nói cách khác không có Layer 2 duy nhất nào hiện đáp ứng tất cả những nhu cầu này.
Tuy nhiên, các giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 vẫn đang được cải tiến và phát triển từng ngày nhằm cải thiện tất cả các khía cạnh trên.
Vận chuyển tài sản giữa các Layer 2 vẫn còn khó khăn
Hiện tại ở để chuyển các đồng token giữa các Layer 2 tốn không ít công sức.
Cụ thể ở nhiều Layer 2 của Ethereum nếu không có các giao thức thứ 3 thì anh em phải chuyển token từ L2 về L1 rồi từ đấy đưa lên Layer 2 khác.
Công việc này tốn không ít phí cũng như thời gian khi mỗi giao dịch có khi mất đến 7-14 ngày mới hoàn thành.
Điều này khiến cho thanh khoản ở các Layer 2 sẽ bị phân mảnh. Đây là điều không tốt cho của thị trường Defi của các hệ.
Các loại hình Layer 2
Hiện tại Layer 2 có những loại chính sau đây:
Plasma
Plasma là giải pháp Layer 2 trên Ethereum (ETH) được Vitalik Buterin và Joseph Poon đề xuất.
Cấu trúc của Plasma cho phép tạo ra vô số các blockchain con (hay còn gọi là child chain).
Chúng có khả năng hoạt động độc lập nhưng vẫn có thể giao tiếp, tương tác với blockchain Ethereum.
Bằng cách kết hợp các smart contract và xác minh mật mã Merkle-Tree qua đó giảm tải các giao dịch trên Ethereum qua chuỗi phụ, Plasma có tốc độ giao dịch nhanh và phí gas thấp hơn nhiều.
Anh em có thể tìm hiểu kỹ hơn tại đây.
Các dự án Plasma có thể kể đến như: Gluon Reactor, OMG Foundation,…
Rollups
Rollups đưa những giao dịch được trên chuỗi chính ra ngoài và xử lý chúng trên một lớp Rollups riêng.
Sau đó dữ liệu về các giao dịch đã được xử lý sẽ được gói lại hay “cuộn lại” trong 1 khối để gửi lên chuỗi Layer 1 để xác minh tính hợp lệ.
Giải pháp giúp tăng tốc độ xử lý giao dịch lên hàng chục thậm chí hàng trăm lần. Bên cạnh đó hợp đồng thông minh (smart contract) trên Rollups cũng không yêu cầu gas, ngoại trừ phí tổng hợp.
Rollups được chia thành hai mô hình khác nhau là Optimistic Rollups và Zero-Knowledge Rollups (ZKRollups)
Anh em có thể tìm hiểu kỹ hơn tại đây.
Các dự án Rollups có thể kể đến như: Arbitrum, Optimism, Boba Network, Metis Andromeda, Loopring, ZkSync,….
Channel
Channel tạo ra một kênh ngang hàng giữa hai bên sau khi họ khoá lại một khoản tiền vào multisig contract (hợp đồng đa chữ ký – một loại hợp đồng yêu cầu chữ ký từ nhiều private key để có thể thực hiện).
Điều này cho phép các bên có thể giao dịch với số lượng không giới hạn ngoài chuỗi (ở Layer 2) trong khi chỉ gửi đi hai giao dịch đến chuỗi Layer 1.
Hai giao dịch này bao gồm:
- Giao dịch đầu tiên mở ra kết nối giữa chuỗi L1 và kênh L2.
- Giao dịch thứ hai là giao dịch đóng kết nối giữa chuỗi L1 và kênh L2.
Từ đó Channel có thể loại bỏ hầu hết các giao dịch ra khỏi chuỗi Layer 1. Qua đó giải pháp này có thể cải thiện các vấn đề hiện hữu của chain chính.
Channel cũng được chia thành hai loại khác nhau là State Channel và Payment Channel.
Anh em có thể tìm hiểu kỹ hơn tại đây.
Các dự án Channel có thể kể đến như: Bitcoin Lightning Network, Connext, Celer Network,…
Validium
Validium là giải pháp mở rộng thực hiện giao dịch ngoài mạng chính Ethereum tương tự như ZkRollups.
Tuy nhiên Validium không lưu cũng như sử dụng dữ liệu trên chain chính ETH. Điều này khiến nhiều người tranh cãi liệu giải pháp này có phải là Layer 2 hay không.
Các dự án Validium có thể kể đến như: Immutable, Sorare, DeversiFi…
Điểm qua các dự án Layer 2
Hiện tại mình sẽ điểm qua các dự án Layer 2 nổi bật cũng như có tiềm năng airdrop sắp tới.
Arbitrum
Arbitrum là giải pháp mở rộng Optimistic Rollups. Đồng thời dự án cũng là một trong những Layer 2 đầu tiên ra mainnet.
Với việc tích cực hợp tác với nhiều dự án ở Layer 1 cũng như nhiều ưu đãi như whitelist cho bất kỳ dự án nào có nhu cầu ra mắt trên Arbitrum nên hệ sinh thái ở đây đã phát triển rất nhanh.
Hiện tại Arbitrum có TVL đứng top đầu nếu so với các L2 khác của Ethereum.
Optimism
Như Arbitrum, Optimism cũng là giải pháp mở rộng Optimistic Rollups. Gần đây dự án này thu hút sự chú ý của cộng đồng khi công bố đợt airdrop token OP của mình.
Hiện tại hệ sinh thái ở Optimism đã phát triển mạnh với nhiều dự án khác nhau.
TVL của dự án cũng đã phát triển mạnh trong thời gian gần đây.
ZkSync
ZkSync là giải pháp mở rộng ZkRollups.
Hiện tại, các dự án trên này đều rất thành công vì cung cấp một trải nghiệm cực tốt cho người dùng. Cụ thể tốc độ giao dịch nhanh hơn nhiều và chi phí gần như bằng không.
StarkNet
StarkNet, được Starkware phát triển, là phiên bản Layer 2 hoàn chỉnh với công nghệ zero-knowledge cho Ethereum.
Vì thế có thể xem StarkNet là giải pháp ZkRollups.
StarkNet đang trong giai đoạn phát triển mở rộng với nhiều dự án ở các mảng khác nhau như DeFi, Ví, Gaming & NFT, Công cụ, Cơ sở hạ tầng.
Liệu Validium và các sidechain như Polygon có phải là Layer 2 không?
Vậy là ở đây anh em cũng có thể hình dung phần nào về Layer 2 rồi phải không? Tuy nhiên cũng có nhiều người thắc mắc rằng liệu các sidechain như Polygon (MATIC) có phải Layer 2 không?
Hiện tại theo định nghĩa Layer 2 của Ethereum, điểm khác biệt lớn nhất giữa layer 2 với các giải pháp khác như sidechain là việc kế thừa tính bảo mật và dữ liệu từ Ethereum.
Vì thế do các sidechain chạy song song không sử dụng mô hình đồng thuận cũng như node của Ethereum nên có thể nói Polygon cũng như các sidechain khác không phải là Layer 2 nhé anh em.
Vậy thì cũng có anh em hỏi tại sao Validium là Layer 2 khi giải pháp này không lưu dữ liệu trên chain chính ETH.
Tuy là thế những Validium không hẳn mất đi tính bảo mật cũng như hoạt động tách biệt với Ethereum.
Bên cạnh đó nhiều trang thống kê uy tín như L2beat đang thống kê Validium như L2.
Vì thế nên hiện tại anh em có thể xem giải pháp này là một Layer 2.
Lời kết
Allinstation đã cung cấp cho anh em toàn bộ thông tin về Layer 2.
Mình mong sau bài viết này anh em sẽ có thêm nhiều kiến thức để trang bị cho hành trình đầu tư crypto.
Anh em hãy cùng tìm hiểu và đánh giá dự án để có những quyết định đầu tư sáng suốt nhất. Chúc anh em may mắn!!!
Anh em tham gia các kênh thông tin của chúng mình để thảo luận và bắt kịp những diễn biến mới nhất của thị trường nhé:
? HC Capital Channel
? HC Capital Group Chat
? HC Research Channel
? HC Research Group Chat
