Tonny CLMM là gì? Khái niệm thanh khoản tập trung có gì nổi bật mà trong vòng 1 tuần qua các dự án ứng dụng cơ chế này lại bùng nổ mạnh? Anh em hãy cùng tìm hiểu qua bài viết bên dưới nhé!
Bối cảnh
Mô hình CLMM đã tồn tại từ lâu khởi nguồn từ bản cập nhật Uniswap V3 vào năm 2021, nhưng chỉ gần đây mới thu hút được sự quan tâm rộng rãi từ cộng đồng.
Gần đây, các Smart Money trên thị trường “kiếm được fee khủng” từ việc “ghép cặp LP trên Trader Joe và Uniswap V3” tại thời điểm Arbitrum Airdrop diễn ra. Ngoài ra, TVL của Trader Joe v2 đã tăng gần gấp đôi từ 36 triệu USD lên 60 triệu USD khiến cho tiềm năng của cơ chế CLMM này được nổi bật hơn hết.
Đáng chú ý gần đây là các sự kiện Uniswap v3 trở thành “Opensource” cho phép các nhà phát triển sao chép code giao thức giúp thúc đẩy làn sóng Fork Season V3. Tiếp theo, PancakeSwap sẽ chính thức ra mắt phiên bản V3 vào ngày 08/04 với nhiều cải tiến liên quan đến cải thiện hệ thống “Liquidity Pool” và hạn chế tối đa hiện tượng Impermanent Loss.
CLMM là gì?
Concentrated Liquidity Market Maker (CLMM) là thuật ngữ chỉ Thanh khoản tập trung, nghĩa là tập trung thanh khoản trong một phạm vi giá tùy chỉnh để LP (Liquidity Provider – Người Cung cấp Thanh khoản) có thể tùy chỉnh việc cung cấp thanh khoản của họ ở phạm vi giá nào. Được xem như là bản nâng cấp vượt trội so với các AMM DEX hiện tại, CLMM cho phép LP sử dụng vốn linh hoạt hơn dựa trên dự đoán của họ về phạm vi giao dịch.
Sự khác biệt giữa Uni v2 và Uni v3 (CLMM) là Uni v2 cung cấp thanh khoản trên toàn bộ phạm vi giá (0,+∞) khi LP cung cấp thanh khoản cho một cặp token cụ thể. Trong khi đó, trên Uni v3, LP có thể tùy chỉnh khoảng giá cung cấp thanh khoản (từ mức a đến mức b). Nếu giá di chuyển trong khoảng này, LP sẽ nhận được phí. Điều này tạo ra sự linh hoạt hơn cho LP khi cung cấp thanh khoản trên Uni v3.
Lấy ví dụ về cặp giao dịch stablecoin USDT/DAI giới hạn giá chạy khoảng từ [0.997 – 1.003]. Các giao dịch chỉ được thực hiện khi giá thanh khoản nằm trong phạm vi vùng trên, nhỏ hơn 0.997 và lớn hơn 1.003 thì giao dịch sẽ tạm ngưng cho đến khi giá nằm trong vùng trở thanh khoản trở lại.
Ngoài ra cơ chế CLMM, các vị thế LP sẽ được đại diện bởi các NFT, đại diện cho các cặp token, phạm vi giá và khối lượng mà người dùng quy định. Đối với mô hình AMM trước đây, người dùng sẽ nhận về một số lượng LP token tương ứng với lượng thanh khoản mình đã cung cấp. 1 LP token của mình sẽ tương đương với 1 LP token của anh em dù chúng ta cung cấp thanh khoản ở những thời điểm giá khác nhau.
Cụ thể khi người dùng phân bổ $1000 cho cặp token USDT/DAI trong phạm ví giá từ $0.997 – $1.003, sẽ nhận lại một NFTs độc nhất đại diện cho lượng thanh khoản đó.
Giải pháp toàn diện cho vấn đề trượt giá?
Thanh khoản thấp và trượt giá là vấn đề phổ biến dễ gặp phải khi tham giao dịch trong các AMM DEX phổ biến hiện nay như Uniswap V2, Sushiswap, 1inch, PancakeSwap,…
CLMM là giải pháp được thiết kế để giải quyết vấn đề về mức trượt giá cao khi tham gia giao dịch trong pool thanh khoản truyền thống. Thông qua CLMM, nhà cung cấp thanh khoản có thể tập trung thanh khoản của mình vào một khoảng giá cụ thể xung quanh giá hiện tại của cặp token muốn cung cấp thanh khoản.
Khi anh em thực hiện giao dịch và giá yêu cầu nằm trong khoảng giá đó, giao dịch sẽ được thực hiện với phí trượt giá thấp hơn, giúp tối ưu hóa việc sử dụng vốn và giảm thiểu rủi ro cho nhà cung cấp thanh khoản.
Ngoài ra, CLMM còn cho phép các Liquidity Provider cung cấp thanh khoản cho nhiều cặp token, không chỉ tập trung vào một cặp token như trên Uniswap V2.
Để giải thích bằng cách nào mà cơ chế CLMM này có thể làm được như vậỵ sẽ yêu cầu một khối lượng kiến thức về toán học cực đồ sộ, người dùng thông thường như anh em sẽ không cần quá quan tâm đến vấn đề đấy mà chỉ cần biết rằng ưu và nhược điểm khi cơ chế này được áp dụng. Đối với anh em nào thích nghiên cứu sâu hơn thì có thể đọc ở trong whitepaper của Uniswap V3 về Concentrated Liquidity nhé!
Tối ưu hóa hiệu suất nguồn vốn
Bằng phương pháp thanh khoản tập trung, các Liquidity Provider có thể cung cấp thanh khoản tương tự như v2 trong các khoảng giá nhất định trong khi chỉ đặt một khoản vốn nhỏ hơn với rủi ro thấp hơn.
Giúp tiết kiệm chi phí đầu vào và tận dụng nguồn vốn còn lại thể sử dụng cho các hoạt động đầu tư khác để giă tăng thêm lợi nhuận.
Ví dụ được Uniswap V3 đưa ra như sau:
Trong nhóm ETH/DAI trên nền tảng sử dụng cơ chế thanh khoản tập trung (CLMM), cả Alice và Bob muốn cung cấp tính thanh khoản. Alice quyết định triển khai vốn của mình trên toàn bộ phạm vi giá trong cơ chế AMM bình thường, trong khi đó, Bob sử dụng cơ chế CLMM và chỉ gửi tiền trong phạm vi giá từ 1000$ đến 2250$.
Alice cần gửi 500,000 DAI và 333.33 ETH, trị giá tổng cộng 1 triệu đô la, trong khi Bob chỉ cần gửi 91,751 DAI và 61.17 ETH, trị giá khoảng 183,500$. Bob dành phần còn lại của số tiền để đầu tư theo các cách khác.
Mặc dù Alice bỏ ra số vốn gấp 5,44 lần nhưng cả hai kiếm được số tiền phí tương tự nhau miễn là giá ETH/DAI nằm trong phạm vi 1,000 đến 2,250. Nếu giá ETH giảm xuống còn 0 đô la, thanh khoản của cả Alice và Bob sẽ hoàn toàn bằng ETH.
=> Tuy nhiên, Alice sẽ mất toàn bộ tài sản trong khi Bob chỉ mất khoảng 20% tài sản.
Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng cơ chế CLMM
Việc giới hạn phạm ví giá từ trước, cơ chế này sẽ giúp cho vị thế người dùng sẽ được tối ưu khi giao dịch chỉ được thực hiện nếu giá giao dịch trong pool đang trong phạm vi chỉ định ban đầu.
Ví dụ: Cặp giao dịch BNB/USDT giới hạn phạm vi giao dịch trong khoảng [200;400]
Giá giao dịch trong pool sẽ thay đổi liên tục “nhưng” để giao dịch của người dùng có thể được thực hiện thì bắt buộc giá giao dịch trong pool phải đang nằm trong phạm vi giá chỉ định từ $200 – $400.
Khi giá rời khởi phạm vi này, phần cung cấp thanh khoản của người dùng sẽ “tạm ngưng” và không tạo ra phần thưởng.
Ưu điểm
Tối ưu chi phí đầu vào: Các Liquidity Provider có lợi thế trong việc sử dụng cơ chế thanh khoản tập trung, điều này cho phép họ lựa chọn tập trung vào việc cung cấp thanh khoản hiệu quả. Việc tập trung này cũng giúp tối ưu hóa sử dụng vốn. Do đó, các nhà cung cấp thanh khoản có thể tăng thu nhập của mình bằng cách sử dụng ít vốn hơn và thu phí cao hơn.
Giảm thiểu rủi ro: Các Liquidity Provider có thể chủ động trong việc quản lý rủi ro tài sản của mình trước các biến động giá, giúp giảm thiểu được sự sụp giảm tránh nguy cơ thua lỗ.
Giảm nguy cơ trượt giá: Áp dụng cơ chế thanh khoản tập trung (CLMM) sẽ giúp nâng cao khả năng thanh khoản của các Liquidity Pool, giúp cho các nhà giao dịch hạn chế trường hợp trượt giá khi thực hiện các giao dịch.
Thúc đẩy phát triển các sản phẩm trên DeFi: Thanh khoản là vấn đề hầu hết các sản phẩm trên DeFi gặp phải đặc biệt là các AMM DEX, Derivatives DEX… vấn đề này được giải quyết sẽ thúc đẩy những lĩnh vực trên phát triển mạnh hơn nữa.
Trao đổi NFT LP: Việc sử dụng NFT LP đòi hỏi người dùng phải đổi lại số lượng thanh khoản của các cặp Token đã được cung cấp trước đó. Trong tương lai, khi thị trường NFT phát triển đa dạng usecase hơn, có thể xuất hiện nhiều hoạt động NFT LP Farming hấp dẫn cho các LPs tham gia.
Nhược điểm
Cần phải theo dõi và quản lý thanh khoản với tần suất tương đối nhằm có thể điều chỉnh chiến lược thích hợp.
Vẫn chưa thể khắc phục hoàn toàn những nhược điểm trong các AMM DEX và ngăn chặn trường hợp trượt giá xảy ra một cách toàn diện.
Các dự án nổi bật sử dụng CLMM
Trader Joe
Token JOE đã có đợt tăng trưởng giá ấn tượng trong tháng 3 vừa qua, khi việc ghép cặp giao dịch Uniswap V3 và TraderJoe vào thời điểm Arbitrum Airdrop diễn ra đã thúc đẩy lượng TVL trong dự án tăng trưởng “đột biến”.
Trader Joe trước đây là một sản phẩm DEX nổi bật trên hệ sinh thái Avalanche (AVAX) đã từng tăng giá hơn “100 lần” trong giai đoạn bull-run 2019 kể từ đó dự án đã trở nên “lưu mờ” cùng theo hệ sinh thái AVAX trong thời gian qua.
Việc “chuyển nhà” sang Arbitrum diễn ra vào cuối năm ngoái đồng thời triển khai mô hình CLMM đã cho thấy được sự hiệu quả trong cách sử dụng vốn từ đợt Arbitrum Airdrop vừa qua. Thời gian tới, dự án sẽ tiến hành tích hợp Order-book và triển khai mô hình Fee Share cho các Holder dự án hứa hẹn sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới.
Gamma Strategies
Tương tự như Trader Joe, token GAMMA của dự án cũng hưởng lợi “tăng giá” kể từ khi đợt airdrop Arbitrum diễn ra. TVL dự án đã bắt đầu tăng trưởng kể từ cuối tháng 1 năm 2023 và bùng nổ mạnh thời gian gần đây.
Dự án phát triển nhằm tận dụng các ưu điểm hiện có của Uniswap V3 khi cung cấp một công cụ quản lý thanh khoản trên các AMM hiện có tương tự Uniswap V3. Người dùng có thể chủ động trong việc quản lý và điều chỉnh lượng vốn bỏ ra giúp tối ưu lương chi phí đầu vào.
Dự án đã được Consensys Diligence kiểm định, giúp đảm bảo tính chính xác của Smartcontract. Gamma Strategies hiện đang triển khai trên nhiều nền tảng thu hút dòng tiền hiện tại như Polygon, Optimism, Arbitrum, Celo,… Việc tập trung phát triển chu yếu trên mạng lưới Layer2 phần nào cho thấy được tầm nhìn sáng suốt của đội ngũ phát triển.
Timeless
Timeless (LIT) là trung tâm của thanh khoản Bunni của dự án với mục tiêu là tối đa hóa thanh khoản trên Uniswap v3. Đồng thời, khuyến khích các dự án khác thanh khoản token của họ với độ hiệu quả vốn cao hơn hàng chục lần so với các AMM DEX thông thường hiện tại.
Sở hữu một tiện ích đại diện cho khả năng thanh khoản Uniswap v3 dưới dạng các mã thông báo ERC-20 thay vì NFT. Cho phép xây dựng các hoạt động Incentive phức tạp hơn cho thanh khoản Uniswap v3. Đồng thời cung cấp lượng dự trữ cho giao thức nhằm hỗ trợ kiểm soát dao động giá trong các pool thanh khoản.
Kyberswap
Kyberswap là một nền tảng được xây dựng trên Kyber Network, đây là một giao thức thanh khoản trên chuỗi tổng hợp thanh khoản (On chain liquidity protocol) từ nhiều nguồn khác nhau để cung cấp các giao dịch với tỷ giá tốt nhất.
Dự án hỗ trợ triển khai trên 10 chuỗi khác nhau gồm Ethereum, BNB Chain, Polygon, Avalanche, Fantom, Cronos, Arbitrum, Velas, Aurora,… Đồng thời hỗ trợ tích hợp hàng trăm dự án tạo điều kiện giao dịch hơn 18.7 tỷ USD kể từ khi thành lập.
Zyberswap
Zyberswap là một sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung (DEX) dựa trên nền tảng Blockchain của Arbitrum, tích hợp trình tạo thị trường tự động (AMM) cho phép người dùng cung cấp thanh khoản và nhận token ZLP làm bằng chứng.
Người dùng cũng có thể gửi ZYB và ETH vào cùng một nhóm để nhận token ZYBER-ETH LP, đại diện cho tỷ lệ tài sản gộp chung. Tất cả những gì người dùng cần làm để lấy lại tiền của mình là rút token LP bất cứ lúc nào.
Ngoài các dự án nổi bật trên, anh em có thể tham khảo vài cái tên đáng chú ý khác như: Arrakis Finance, SteakHut, Unipilot, Aloe Labs,…
Quan điểm
CLMM giải quyết vấn đề trượt giá và duy trì sự ổn định của các pool thanh khoản truyền thống, là một bước đệm quan trọng để sản phẩm trên DeFi phát triển mạnh mẽ hơn.
Cải thiện khả năng thanh khoản, AMM DEX và Derivatives DEX sẽ trở nên phổ biến hơn khi giải quyết được vấn đề trượt giá, mang lại trải nghiệm tương tự như sản phẩm phái sinh trên các sàn giao dịch truyền thống (CEX). Điều này sẽ thúc đẩy các dự án trong lĩnh vực này phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Điều này càng khẳng định thêm về độ uy tín của CLMM Narrative và những lợi ích mang lại cho sản phẩm DeFi hiện có.
Để “đón đầu làn sóng hưởng lợi” khi CLMM bùng nổ anh em có thể tham khảo qua các dự án trong lĩnh vực Derivatives DEX mà chúng mình đã từng tổng hợp qua bài viết dưới đây nhé:
Derivatives Dex – Tiềm năng bùng nổ mạnh giai đoạn Q2/2023
Tổng kết
Đội ngũ Allinstation đã cung cấp thông cho anh em về khái niệm thanh khoản tập trung (CLMM) và đánh giá tiềm năng của lĩnh vực này. Anh em hãy cùng tìm hiểu và đánh giá để có những quyết định đầu tư sáng suốt nhất. Chúc anh em may mắn!!!
Anh em lưu ý đây không phải là lời khuyên đầu tư.
Anh em tham gia các kênh thông tin của chúng mình để thảo luận về câu hỏi và bắt kịp những diễn biến mới nhất của thị trường nhé!
HC Capital Channel | HC Capital Group Chat
Allinstation Channel | Allinstation Chat
Margin HC Channel | Margin HC Group Chat
HC Gem Alerts | HC Gem Alerts Chat
