Rebase token là gì?

Thế giới DeFi đã chứng kiến sự bùng nổ từ giữa năm 2020, đi cùng với đó là các loại sản phẩm tài chính mới xuất hiện trên các blockchain như yield farming, các loại token được neo giá theo tài sản được đại diện như wBTC, cơ chế flashloan… Trong đó có một phân khúc khá thú vị nhưng ít người biết tới, đó chính là token có nguồn cung đàn hồi (elastic supply token) hay còn có cái tên khác là rebase token.

Cơ chế độc đáo đằng sau cách hoạt động của loại token này mở ra rất nhiều tiềm năng thử nghiệm những thứ mới trong thế giới DeFi. Chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn về rebase token nhé!

Cơ chế hoạt động của Rebase token

Rebase token (token có nguồn cung đàn hồi) là token mà tổng cung lưu hành của nó hoạt động như một chiếc chun, có thể nới ra (tăng) hoặc co lại (giảm) phụ thuộc vào sự thay đổi của giá token. Việc tăng hay giảm nguồn cung hoạt động theo một cơ chế có tên là rebasing (hiểu theo nghĩa tiếng Việt nôm na là thiết lập một mức cơ sở mới). Khi sự kiện rebase diễn ra, lượng cung của token sẽ được tăng hoặc giảm dựa trên thuật toán định trước, dựa vào giá trị hiện tại của mỗi token.

Theo một cách nào đó, rebase token phần nào giống với stablecoin, cả 2 loại token này đều đặt mục tiêu đạt được một mức giá nào đó cho token. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là các rebase token đạt được điều này bằng việc điều chỉnh nguồn cung thông qua cơ chế rebase.

Nhiều loại tiền điện tử cũng sở hữu cơ chế thay đổi nguồn cung nhưng không giống như cơ chế của rebase token. Ví dụ như BTC, hiện tại sẽ có 6.25 BTC mới được đúc trong mỗi khối. Sau lần halving vào năm 2024, con số trên sẽ giảm xuống 3.125 mỗi khối. Tỷ lệ này hoàn toàn có thể dự đoán trước và chúng ta có thể dự đoán được số lượng BTC tồn tại vào năm sau hoặc sau lần halving tiếp theo.

Rebase token hoạt động một cách khác hoàn toàn, cơ chế rebase sẽ thay đổi tổng cung lưu hành của token định kỳ. Giả dụ một rebase token hướng tới việc đạt giá trị 1 USD. Nếu như giá của token cao hơn 1  USD, cơ chế rebase sẽ tăng nguồn cung hiện tại. Ngược lại, nếu giá của token thấp hơn 1 USD, cơ chế này sẽ giảm nguồn cung, làm cho mỗi token có giá trị hơn.

Điều này có nghĩa là số lượng token nằm trong ví của người dùng sẽ thay đổi mỗi khi sự kiện rebase diễn ra. Ý tưởng của cơ chế rebase này là tỷ lệ nắm giữ token của bạn trên tổng cung sẽ không thay đổi sau khi diễn ra sự kiện rebase. Nếu như bạn nắm giữ lượng token tương ứng với 1% tổng cung trước khi diễn ra rebase thì sau khi rebase, tỷ lệ nắm giữ của bạn vẫn là 1%, mặc dù số lượng token nắm giữ sẽ thay đổi.

Công dụng của rebase token

Rebase token được thiết kế để giao dịch, do đó có khả năng kiếm được lợi nhuận. Tuy nhiên, bản chất của việc rebase nghĩa là lãi hoặc lỗ của bạn sẽ được gộp lại khi tham gia đầu tư vào những token này.

Ví dụ bạn mua 100 token X với 100$ còn lại trong tài khoản của bạn, giả sử token này đặt mục tiêu giá trị là 1 USD. Nếu như ấp lực mua đẩy giá của token X lên 20%, đạt 1.2 USD và cơ chế rebase làm tăng nguồn cung của token X lên 20%, bạn sẽ sở hữu 120 token XYZ và giá trị của khoản đầu tư của bạn nay đã lên 144 USD. Ngược lại, nếu token X giảm giá so với giá trị mục tiêu ban đầu, bạn sẽ chịu khoản lỗ gộp hơn cả sự giảm giá trị của token.

Các dự án rebase token tiêu biểu

Ampleforth

Ampleforth là một trong những token đầu tiên hoạt động với nguồn cung co giãn. Ampleforth hướng tới mục tiêu trở thành hàng hóa tổng hợp phi tập trung, trong đó mỗi 1 token AMPL hướng tới mục tiêu đạt giá trị 1 USD. Sự kiện rebase sẽ diễn ra mỗi 24 giờ.

Dự án ban đầu không thu hút được nhiều sự quan tâm cho đến khi một chiến dịch khai thác thanh khoản được giới thiệu, chiến dịch này chính là Geyser. Điều thú vị của chiến dịch này là thời lượng của nó. Nó phân phát token cho những người tham gia trong khoảng thời gian 10 năm. Geyser là một ví dụ điển hình về cách mà các chương trình kích thích thanh khoản có thể tạo một lực đẩy mạnh, tạo sự hấp dẫn cho một dự án DeFi.

Mặc dù về mặt kỹ thuật thì là một stablecoin, biểu đồ giá của AMPL lại cho chúng ta thấy sự biến động liên tục của đồng token có nguồn cung đàn hồi này.

Biểu đồ giá của AMPL (Dữ liệu lấy trên Tradingview)

Tuy nhiên hãy nhớ rằng biểu đồ giá trên chỉ thể hiện sự biến động giá của từng token AMPL, chưa xét tới sự thay đổi về nguồn cung. Dù vậy, Ampleforth rất dễ biến động, khiến nó trở thành một tài sản rất rủi ro khi đầu tư.

Vì giá của token đơn lẻ không lẻ quá quan trọng, việc sử dụng biểu đồ vốn hóa thị trường sẽ là thước đo chính xác hơn khi chúng ta xét tới tốc độ phát triển và sức hấp dẫn của dự án.

Biểu đồ vốn hóa thị trường của AMPL (Dữ liệu lấy trên Coingecko)

Yam Finance

Yam Finance là một dự án cung cấp rebase token khác cũng đã thu hút được nhiều sự quan tâm. Thiết kế tổng thể của giao thức Yam là sự kết hợp giữa nguồn cung đàn hồi của Ampleforth, hệ thống staking của Synthetix và fair launch của Yearn.finance. YAM cũng nhắm đạt được mục tiêu giá trị là 1 USD.

Yam là một thử nghiệm hoàn toàn thuộc sở hữu của cộng đồng bởi vì tất cả lượng token đều được phân phối thông qua việc khai thác thanh khoản. Không hề có lượng token nào được tạo ra từ trước hay dành cho những người thành lập dự án, mọi người đều có cơ hội như nhau để khai thác token này thông qua yield farming.

Là một dự án hoàn toàn mới và chưa được nhiều người biết tới, Yam đã đạt được 600 triệu đô giá trị TVL trong các staking pool của giao thức chỉ trong vòng chưa tới 2 ngày. Điều đã thu hút nguồn tiền dồi dào khóa lại trong giao thức này là do cơ chế farming trên Yam nhắm mục tiêu cụ thể đến những người nắm giữ các token DeFi phổ biến nhất. Đó là các token như COMP, LEND, LINK, MKR, SNX, ETH, YFI hay ETH-AMPL Uniswap LP.

Tuy nhiên, do một lỗi trong cơ chế rebase, nhiều nguồn cung hơn đã được khai thác so với kế hoạch. Dự án cuối cùng đã được khởi động lại và chuyển sang một hợp đồng token mới nhờ nỗ lực chung của cả cộng đồng. Tương lai của Yam hoàn toàn nằm trong tay những người nắm giữ token YAM bây giờ.

Đôi lời nhận xét

Rebase token là một tài sản đầu tư có rủi ro cao và rất nguy hiểm. Các bạn chỉ nên đầu tư vào chúng nếu như các bạn hoàn toàn hiểu những gì mình làm. Chú ý rằng việc theo dõi biểu đồ giá sẽ không thực sự hữu ích vì số lượng token bạn nắm giữ sẽ thay đổi sau khi sự kiện rebase xảy ra.

Điều này có thể sẽ khuếch đại lợi nhuận của bạn lên nhưng nó cũng có thể khuếch đại thiệt bại của khoản đầu tư. Nếu sự kiện rebase xảy ra khi giá giảm, bạn không chỉ mất tiền do giá của token giảm mà bạn còn sở hữu ít token hơn sau sự kiện rebase.

Vì cơ chế hoạt động của các rebase token khá khó hiểu nên việc đầu tư vào các token này có thể dẫn tới thua lỗ với đa số các nhà giao dịch. Hãy chỉ đầu tư vào rebase token nếu các bạn đã nắm bắt đầy đủ cơ chế đằng sau rebase token để có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Lời kết

Rebase token là một đổi mới đáng chú ý trong thế giới DeFi với khả năng điều chỉnh nguồn cung theo thuật toán để đạt được giá trị mục tiêu ban đầu. Liệu đây chỉ là một thử nghiệm thú vị hay sáng kiến này sẽ thu hút được sự quan tâm lớn và tạo ra một mảnh ghép mới trong tương lai? Chúng ta không thể nói trước được, nhưng chắc chắn rằng ngay lúc này, có rất nhiều giao thức DeFi với những sáng kiến tận dụng khả năng của hợp đồng thông minh đang được phát triển, tạo thêm phần đa dạng cho không gian crypto.

Hy vọng Allinstation đã cung cấp cho các bạn thông tin hữu ích, giúp cho mọi người có thêm nhiều kiến thức để đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý trong tương lai!