Allinstation 
Dạo gần đây thị trường crypto nói chung đều rất náo loạn với sự kiện UST mất peg $1 và sụp đổ nhanh chóng sau đó. Theo đà hoảng loạn của thị trường, vào những ngày tiếp theo cũng đến lượt đồng USDT bị mất peg và có lúc đã giảm tới 10% so với mức $1 ban đầu. Từ đó nhiều người đã so sánh và lo ngại USDT cũng sẽ sụp đổ như UST. Tuy nhiên về cơ bản 2 đồng stablecoin này rất khác nhau.
Để giúp hiểu rõ và phân biệt được các stablecoin thì anh em cùng Allinstation phân loại và điểm qua các đồng stablecoin nổi bật hiện nay nhé.
Định nghĩa về Stablecoin là gì? Sự ảnh hưởng của Stablecoin lên thị trường Crypto
Khái niệm Stablecoin là gì?
Stablecoin (đồng tiền ổn định) là một loại tiền kỹ thuật số phi tập trung được phát triển trên blockchain với mục đích chính là luôn luôn có giá trị ổn định quanh một mức peg nào đó.
Để duy trì mức độ ổn định giá thì thường stablecoin sẽ được cố định vào một tài sản ổn định hơn như tiền pháp định (fiat) cụ thể, một tài sản hoặc một số chức năng giá trị khác và dự kiến sẽ duy trì giá trị đó bất kể điều kiện thị trường hoặc các yếu tố bên ngoài.
Vai trò của Stablecoin trong Crypto
- Đối với nhà đầu tư: Stablecoin cho phép người tham gia giao dịch có thể chuyển sang loại tài sản ổn định để tránh khỏi sự biến động của thị trường crypto mà không cần phải đổi sang Fiat.
- Đối với các công ty: Các doanh nghiệp thường khó lòng chấp nhận thanh toán bằng 1 loại Crypto có giá trị bị biến động lớn trong một thời gian ngắn. Do đó, sự xuất hiện của stablecoin sẽ giải quyết vấn đề này.
Phân loại Stablecoin và cách hoạt động của từng nhóm stablecoin để lựa chọn của bạn trở nên đúng hơn
Sau phần giới thiệu định nghĩa “Stablecoin là gì”, mình xin phép phân loại các đồng stablecoin thành 4 loại như sau:
Stablecoin được đảm bảo bởi tiền pháp định (Fiat)
Những đồng stablecoin này đều được bảo chứng với tiền Fiat theo tỷ lệ 1:1. Ví dụ đơn vị phát hành có thể nắm giữ 1 triệu USD và phân phối 1 triệu mã token với giá trị $1 USD mỗi mã.
Cụ thể anh em gửi một khoản tiền Fiat thế chấp vào tài khoản ngân hàng của đơn vị phát hành và họ sẽ mint ra lượng stablecoin tương ứng gửi vào ví của anh em.
Ngược lại anh em đốt lượng stablecoin đấy thì sẽ được nhận lại khoản tiền Fiat đã thế chấp.
Những stablecoin tiêu biểu của loại này là: USDT, USDC, BUSD, TrueUSD, PaxDollar (USDP)…
USDT
Tether (USDT) là đồng stablecoin có giá trị được bảo chứng 100% bằng các loại tiền tệ pháp định (Fiat) với tỉ lệ 1:1. Điều này đồng nghĩa với 1 USDT luôn có giá trị bằng 1 USD.
Mô hình hoạt động của Tether khá đơn giản, cụ thể như sau:
- Đổi tiền Fiat qua USDT:
- Người dùng gửi tiền Fiat (ví dụ là USD) vào tài khoản ngân hàng của Tether Limited.
- Tether sẽ mint và gửi vào ví người dùng lượng USDT bằng với số tiền mà người dùng đã gửi.
- Người dùng có thể tự do thực hiện giao dịch USDT như mua bán trao đổi trên các sàn giao dịch…
- Đổi USDT ra Fiat:
- Khi hết nhu cầu sử dụng, người dùng có thể gửi yêu cầu chuyển đổi USDT trở lại tiền Fiat thông qua nền tảng Tether.
- Tether sẽ đốt số USDT đó và gửi tiền Fiat cho người dùng.
Mô hình hoạt động của USDT
USDC
Ra mắt từ tháng 09/2018, USDC (US Dollar Coin) tương tự với USDT cũng là một stablecoin được bảo chứng bởi đồng Đô la Mỹ theo tỷ lệ 1:1.
Mô hình hoạt động của USDC cũng như USDT, cụ thể như sau:
- Đổi tiền Fiat qua USDC:
- Gửi tiền Fiat vào tài khoản ngân hàng của Circle.
- Circle sẽ tạo ra một lượng USDC tương đương.
- USDC sẽ được chuyển trực tiếp vào ví crypto của người dùng, trong khi đó tiền Fiat được giữ trong tài khoản ngân hàng của Circle như một khoản thế chấp.
- Đổi USDC ra tiền Fiat:
- Gửi yêu cầu đến Circle để chuyển đổi USDC trở lại tiền Fiat.
- Circle gửi yêu cầu tới smart contract USDC để đốt lượng USDC.
Lưu ý: Số tiền quy đổi tối thiểu là $100.
Stablecoin được đảm bảo bởi tiền mã hoá
Như tên đã nói, những đồng Stablecoin loại này đều được đảm bảo bởi đồng crypto khác. Đồng thời mô hình hoạt động của những đồng này đều được thực hiện on-chain thông qua các smart contract thay vì phụ thuộc vào đơn vị phát hành tập trung.
Tài sản được đảm bảo là đồng crypto vốn có sự biến động lớn nên để tránh điều này thường khoản tiền mã hoá được thế chấp sẽ có giá trị lớn hơn lượng stablecoin được mint ra. Ví dụ như cứ $1 USD Stablecoin được đảm bảo bởi $2 USD tiền mã hóa.
Những stablecoin tiêu biểu của loại này là: DAI, MIM…
DAI
Khác với USDT và USDC, DAI Stablecoin (DAI) là một stablecoin được neo vào các loại tiền điện tử khác. Do các tài sản được DAI bảo chứng có tính biến động cao nên đồng stablecoin này cũng phải duy trì tỷ lệ thế chấp 150%. Nghĩa là $1.5 tiền mã hoá được đổi sang 1 DAI.
Mô hình hoạt động của DAI:
- Đổi tiền mã hoá qua DAI:
- Người dùng thế chấp tài sản mã hoá vào hệ thống MakerDAO bằng cách mở một vault CDP (collateralized debt positions – vị thế thế chấp vay nợ) rồi gửi vào đó.
- Khi thế chấp xong thì số tiền đấy sẽ bị khoá và người dùng sẽ vay số DAI tương ứng.
- Đổi DAI ra tiền mã hoá:
- Người dùng nếu muốn nhận lại tài sản đã thế chấp thì phải trả số DAI đã vay cùng với một phần phí ổn định (Stability Fee) được tính dựa vào thời gian đã vay từ hệ thống.
- Hệ thống sẽ trả lại CDP của người dùng đã yêu cầu lập ban đầu, đồng thời mở tài sản thế chấp của họ. Lúc này, họ có toàn quyền kiểm soát CDP, có thể rút tất cả hoặc rút 1 phần tài sản thế chấp.
Khi người dùng đã vay thì số tiền thế chấp phải có giá trị lớn hơn số DAI đã vay nếu không thì khoản vay của người dùng sẽ bị thanh lý.
Stablecoin thuật toán (Algorithmic Stablecoin)
Mô hình của loại stablecoin này rất sáng tạo khi đồng stablecoin loại này giữ giá trị bằng cách tự động tăng giảm nguồn cung thông qua mint và đốt liên tục các token thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào tài sản thế chấp.
Những stablecoin tiêu biểu của loại này là: UST, FRAX, USN, USDD, Neutrino USD (USDN)…
Bạn có thể tìm hiểu sâu về loại Stablecoin thuật toán này tại bài viết: Algorithmic Stablecoin là gì? Đồng tiền ổn định quan trọng như thế nào?
UST
Tiêu biểu nhất phải kể đến UST khi gần đây đồng stablecoin này đã mất peg và sụp đổ gây chấn động lớn cho thị trường crypto.
TerraUSD (UST) là đồng stablecoin thuật toán và phi tập trung của blockchain Terra. Để duy trì mức peg $1 thì UST đã áp dụng thuật toán như sau: Đồng UST có thể được mint với giá $1 bằng việc đốt LUNA và UST cũng có thể được đốt để chuyển đổi trở lại LUNA với giá $1 bất cứ khi nào.
Mô hình peg UST-LUNA (Nguồn: Terra Money, Cointelegraph)
Cụ thể hơn, khi nguồn cung UST bị thiếu hụt khiến cho giá đồng này bị đẩy lên trên $1 (ở đây mình lấy ví dụ $1.05), thì những người giao dịch chênh lệch giá (arbitrageur) có thể đốt lượng LUNA có giá trị $1 để mint 1 UST và sau đó lấy 1 UST đang có giá $1.05 mua lại LUNA, từ đó mang lại lợi nhuận $0.05 với rủi ro rất thấp.
Nếu điều này được lặp đi lặp lại thì nguồn cung của UST sẽ tăng lên và dần cân bằng mức độ cung cầu từ đó duy trì mức peg tại $1. Trong khi đó việc đốt LUNA liên tục thì sẽ giảm cầu của đồng này và dẫn tới việc tăng giá của LUNA.
Còn khi UST mất peg và giá bị đẩy xuống dưới $1, ở đây mình lấy ví dụ là $0.95, thì sẽ có hai cách thức giao dịch chênh lệch giá để đưa UST về mức ban đầu:
- Cách A: Mua UST ở giá $0.95 và chờ giá tăng trở lại $1. Nhà giao dịch sẽ thu về $0.05 khi giá UST trở lại mức peg $1.
- Cách B: Đốt 1 UST để lấy lượng LUNA giá trị $1, sau đó bán LUNA lấy các đồng stablecoin không bị ảnh hưởng như USDT,USDC… rồi lấy lượng stablecoin đấy mua lại UST đang có giá $0.95. Như vậy nhà giao dịch sẽ có ngay $0.05 lợi nhuận.
Kết quả của cả hai cách trên là sức mua UST sẽ tăng và đẩy giá UST trở lại mức $1.
FRAX
Khác với UST, FRAX hoạt động theo mô hình bán thuật toán. Cụ thể, Frax Finance sở hữu hệ thống token kép – FRAX và Frax Shares (FXS). Trong đó FRAX là một stablecoin được neo giá trị ở mức 1 USD và FXS hoạt động như một token tiện ích, được sử dụng để đúc FRAX khi giá của FRAX tăng trên 1 USD.
Tỷ lệ thế chấp và thuật toán phụ thuộc vào giá thị trường của stablecoin FRAX. Nếu FRAX được giao dịch ở mức trên 1 USD, giao thức sẽ giảm tỷ lệ tài sản thế chấp. Nếu FRAX được giao dịch ở mức dưới 1 USD, giao thức sẽ tăng tỷ lệ tài sản thế chấp.
Tỷ lệ tài sản thế chấp đối với 1 FRAX thường là 75 xu USDC và 24 xu FXS. Token FXS cũng hoạt động như một kho lưu trữ giá trị dưới thế chấp bị dư thừa. FRAX cũng có chức năng mua lại và tái thế chấp ở trong giao thức của nó, giúp tăng và duy trì giá trị neo lại của token và đồng thời đốt token FXS.
USN
Gần đây blockchain NEAR vừa ra mắt DAO Decentral Bank cùng với đồng stablecoin của riêng mình là USN. Khác với UST, USN duy trì mô hình bán thuật toán khi giữ giá bằng cơ chế thay đổi nguồn cung đồng thời được thế chấp kép bởi token NEAR và USDT.
Mô hình ổn định giá của USN:
Thông qua giao dịch chênh lệch giá on-chain: Khi USN mất peg, lượng chênh lệch giá sẽ được khai thác cho đến khi USN quay trở lại mức neo giá của nó:
- Nếu tỷ giá USN/NEAR giao dịch dưới $1, USN sẽ được mua từ một sàn giao dịch (ví dụ: ở mức 0.99 USD) để đổi lấy giá trị $1 NEAR thông qua hợp đồng on-chain.
- Nếu tỷ giá USN/NEAR giao dịch trên $1, NEAR sẽ được đổi thành USN theo tỷ lệ 1:1. Sau đó, USN có được sẽ được bán trên một sàn giao dịch (ví dụ: với giá 1.01 USD).
Thông qua quỹ dự trữ USN: USN được bảo đảm kép bằng lượng NEAR và các stablecoin khác với tổng giá trị lớn hơn số USN đã được mint. Số tài sản bảo đảm này sẽ nằm trong quỹ dự trữ USN.
Quỹ dự trữ sẽ được quản lý bởi Decentral Bank như một hội đồng tiền tệ (Currency Board) để đảm bảo rằng số tài sản thế chấp luôn có giá trị lớn hơn số USN đang lưu hành.
Khi USN được mint hoặc burn, NEAR và các stablecoin khác trong Quỹ dự trữ cũng sẽ đồng thời tăng hoặc giảm với số lượng tương ứng.
Việc này nhằm mục đích bảo vệ USN khi thị trường chuyển biến xấu. Lúc đấy Decentral Bank có thể dùng tài sản đảm bảo để mua lại số USN đã mint để giúp USN duy trì mức peg $1.
Mô hình hoạt động của USN
Lời kết
Allinstation đã cùng anh em phân loại và điểm qua các đồng stablecoin nổi bật hiện nay. Anh em hãy cùng tìm hiểu và đánh giá để có những quyết định đầu tư sáng suốt nhất, chúc anh em may mắn!!!
Anh em tham gia các kênh thông tin của chúng mình để thảo luận và bắt kịp những diễn biến mới nhất của thị trường nhé:
? HC Capital Channel | HC Capital Group Chat
? HC Research Channel | HC Research Group Chat
? Margin HC Channel | Margin HC Group Chat
? HC Gem Alerts | HC Gem Alerts Chat
