Allinstation 
Khi lần đầu tiên được ra mắt công chúng, tiền điện tử đã trở nên nổi bật bởi khả năng ẩn danh và sự riêng tư mà nó mang lại. Tuy nhiên, theo thời gian, các vụ hack ví và lộ danh tính đã chứng minh rằng Crypto không thực có quyền riêng tư và an toàn như chúng ta nghĩ.
Cần phải khẳng định, sự riêng tư (Privacy) là một yếu tố không thể thiếu trong thị trường tiền điện tử. Privacy là tấm khiên bảo vệ người dùng khỏi các rủi ro và nguy cơ lộ danh tính, cũng đảm bảo tính ẩn danh trong việc đầu tư. Nhiều giải pháp về Privacy đã được ra mắt, thể hiện sự quan tâm của người dùng đến lĩnh vực này.
Trong bài viết này, Allinstation sẽ giới thiệu cho anh em các thông tin cần thiết về Privacy cũng như các dự án nổi bật trong lĩnh vực này.
Privacy là gì?
Privacy hay là quyền riêng tư, được định nghĩa là khả năng chủ thể thực hiện các hoạt động kín đáo, an toàn và không bị theo dõi, không phải chịu sự can thiệp một cách tuỳ tiện vào cuộc sống riêng tư. Quyền tiêng tư là quyền lợi chính đáng của mỗi người, được đảm bảo trong mọi hoạt động của đời sống thường ngày: quyền riêng tư về mức lương, điểm số trên trường học, số dư trong tài khoản ngân hàng,…
Đối với blockchain, Privacy cũng là yếu tố cực kì quan trọng. Những rủi ro về đánh cắp tài sản, lộ thông tin đầu tư hay đánh cắp danh tính đang hoành hành trên thị trường tiền điện tử. Một số lượng lớn tài sản đang được luân chuyển hàng ngày, yêu cầu một hình thức bảo vệ quyền riêng tư tốt hơn, đặc biệt là khi ngày càng có nhiều tên tuổi lớn muốn tham gia vào thị trường Crypto.
Những rủi ro hiện tại trên thị trường Crypto về Quyền riêng tư (Privacy)
Trước hết, sự phát triển của tiền điện tử chính là một bước ngoặt lớn của lĩnh vực tài chính thế giới khi lần đầu tiên trong lịch sử, các giao dịch được thực hiện trực tiếp giữa người gửi và người nhận mà không thông qua bất kỳ sự kiểm soát nào của Chính phủ, ngân hàng hay các tổ chức trung gian.
Hiện nay, đa số các đồng coin/ token đều phát triển dựa trên công nghệ Blockchain, khiến cho các hoạt động giao dịch trở nên khá minh bạch, nghĩa là chúng công khai mọi giao dịch và số dư ví. Chính vì thế, sẽ không mấy khó khăn nếu bạn muốn theo dõi hoạt động tài chính của một ví nào đó.
Tuy nhiên, các thông tin cá nhân liên quan đến ví tiền điện tử đang tương đối dễ dàng bị rò rỉ và bại lộ. Khi anh em ghi địa chỉ ví vào một form nhận airdrop hay whitelist nào đó, hay chỉ đơn giản là đưa địa chỉ ví cho một ai đó khác, hành động đó lại đang vô tình tiết lộ thông tin của anh em khiến danh tính không còn được giữ bí mật nữa và khiến tính riêng tư của bản thân không còn.
Việc lộ thông tin cá nhân đó dẫn đến việc các website theo dõi đồng tiền cá mập trong thị trường mọc lên như nấm sau mưa như Whale Alert, hoặc Top 100 Richest Bitcoin Addresses, cũng như anh em có thể track được giao dịch mua bán BTC, ETH của các quỹ lớn như Three Arrow Capital, Micro Strategy.
Santiment.net – Trang web cung cấp dữ liệu on-chain
Tóm lại, quyền riêng tư của người dùng Crypto không được đảm bảo như chúng ta nghĩ, điều này tạo ra một nhu cầu với những bên muốn thông tin của mình được bảo mật khi sử dụng blockchain.
Các biện pháp giúp bảo vệ Quyền riêng tư trong Crypto
Về tổng quan, có những biện pháp sau được các dự án sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư trong thị trường Crypto:
Mixing Service
Một lựa chọn rất phổ biến để ẩn danh tiền điện tử là mixing service hoặc CoinJoin. Đây là một chương trình kết hợp nhiều giao dịch để tạo ra một giao dịch duy nhất.
Về bản chất, nó là một pool chứa tài sản, người dùng gửi tài sản (BTC, ETH,…) của mình vào pool. Số tài sản đó sẽ được trộn với tài sản của người khác Sau đó, nó chia giao dịch đơn lẻ đó để gửi số tiền có liên quan đến từng người nhận.
Cơ chế hoạt động này khá giống với việc gửi tiền vào các sàn CEX rồi từ sàn CEX gửi ra ví khác và rất khó để bị theo dõi. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn là với sàn CEX người dùng phải KYC, còn với Mixing Service người dùng sẽ không cần thủ tục nào cả. Tuy nhiên, thực chất thì phương pháp này không hoàn toàn ẩn danh. Nó chỉ rườm rà hơn để xác định ví gửi tài sản.
Privacy Infrastructure
Hiện nay đã có một số giải pháp cơ sở hạ tầng được xây dựng nhằm bảo vệ danh tính người dùng, hoặc trao cho người dùng quyền quyết định việc tiết lộ danh tính. Ta có một số ví dụ tiêu biểu sau:
- Secret Network: một nền tảng blockchain layer 1 được xây dựng trên Cosmos dựa trên Cosmos SDK, với trọng tâm là các hợp đồng thông minh bảo vệ quyền riêng tư. Secret Network cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phi tập trung nhưng cũng bảo vệ được dữ liệu người dùng và bảo vệ quyền riêng tư.
- Keep Network là một bộ chứa dữ liệu off chain. Cho phép smart contracts có thể sử dụng các dữ liệu riêng tư mà không làm lộ chúng trên public blockchain.
Các biện pháp hạ tầng đều có hướng giải quyết từ gốc, cho phép người dùng và tổ chức kiểm soát chi tiết dữ liệu của họ để tăng độ phủ sóng của blockchain. Tuy nhiên, việc cạnh tranh với các Privacy Coins hiện nay cũng là một bài toán khó khi chúng đã quá phổ biến.
Privacy Coins
Privacy Coin (tiền ẩn danh) cho phép người dùng giao dịch Bitcoin và các loại crypto phổ biến khác một cách kín đáo bằng cách ẩn các chi tiết giao dịch. Chúng đảm bảo rằng không ai có thể thấy số lượng crypto đã giao dịch đi đâu, gửi cho ai. Điều này giúp cho người dùng có thể giao dịch một cách ẩn danh, không bị giám sát bởi bất kỳ một bên thứ 3 nào.
Tổng quan về các dự án Quyền riêng tư trong thị trường Crypto
Theo số liệu của Coinmarketcap, tổng vốn hóa các dự án về Quyền riêng tư đang ở mức $8,6B với khoảng 60 dự án. Trong đó, nhiều dự án tiêu biểu như Monero, Zcash đã được ra mắt từ năm 2014, 2016 nhưng đến nay vẫn khẳng định được tầm ảnh hưởng của mình.
Các dự án này tựu chung lại đều giúp người dùng giữ được tính riêng tư trong giao dịch. Vì đều là token nên đặc điểm của các chúng tương tự với các token khác, cần phải có use case để tạo ra nhu cầu sử dụng thực sự từ phía người dùng.
Một số dự án nổi bật
Monero
Dự án về quyền riêng tư nổi bật nhất chắc chắn là Monero khi sở hữu vốn hóa $2.5B – chiếm hơn 30% tổng vốn hóa của mảng Privacy. Monero là đồng tiền ẩn danh hoàn toàn. Nó riêng tư tuyệt đối, không ai có thể thấy số tiền được giao dịch giữa các bên với nhau. Nếu muốn chia sẻ giao dịch của mình cho ai đó buộc người ấy phải có view key của bạn.
Monero sử dụng các phương thức mã hóa phức tạp trên chuỗi như địa chỉ Stealth, chữ ký Ring, RingCT, Kovri và để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Nhược điểm duy nhất của Monero là mật mã phức tạp, dẫn đến quy mô giao dịch lớn hơn 50 lần so với Bitcoin, Zcash.
Monero (XMR) còn là đồng Privacy Coin đầu tiên trong thế giới Cryptocurrency, ra đời nửa đầu 2014.
Zcash
Zcash là một loại tiền kỹ thuật số bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Với Zcash, mọi người có thể giao dịch hiệu quả và an toàn với mức phí thấp. Shielded Zcash đảm bảo các giao dịch vẫn được bảo mật trong khi cho phép mọi người chia sẻ có chọn lọc thông tin địa chỉ và giao dịch để kiểm toán hoặc tuân thủ quy định.
Zcash được ra đời vào năm 2016 và được xây dựng dựa trên mã code của Bitcoin (do đó, Zcash được xem như một bản fork của Bitcoin). Nó cũng sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Work, nhưng khác thuật toán đồng thuận là Equihash, chứ không phải SHA-256 như Bitcoin. Khi thực hiện giao dịch thì có thể chọn thực hiện giao dịch từ địa chỉ công khai bắt đầu bằng chữ “t” hoặc sử dụng địa chỉ riêng tư bắt đầu bằng “z”.
Secret Network
Secret Network là một nền tảng blockchain layer 1 được xây dựng trên Cosmos dựa trên Cosmos SDK, với trọng tâm là các hợp đồng thông minh bảo vệ quyền riêng tư.
Mới đây, Secret Network công bố quỹ tài trợ 400 triệu USD phát triển lĩnh vực Privacy. Tổng quan về hệ sinh thái anh em có thể xem tại đây Tổng quan Hệ sinh thái Secret Network
Beam
BEAM được xây dựng trên Mimblewimble, một giao thức rất nhỏ gọn cho phép cả tính bảo mật và khả năng mở rộng. Số tiền giao dịch, người gửi và người nhận được ẩn bằng giao dịch bí mật và không có địa chỉ nào trong hệ thống – mỗi người dùng chỉ giữ các khóa riêng.
Tham khảo: Beam Coin là gì? Toàn bộ thông tin về dự án Beam Coin
Quyền riêng tư trong Beam được kích hoạt mặc định. Thật ra, không có người nào có thể “mở” tất cả các giao dịch trực tuyến nên việc đọc blockchain sẽ không mang lại bất kỳ thông tin nào cho người theo dõi. Ngoài quyền riêng tư mặc định của Mimblewimble, Beam cũng thực hiện Dandelion – một chính sách kết nối giúp cải thiện đáng kể tính ẩn danh.
Tổng kết
Bài viết trên nhằm mang đến cho anh em những thông tin về Quyền riêng tư trong thị trường Crypto cũng như một số dự án về Quyền riêng tư nổi bật. Hi vọng Allinstation đã cung cấp cho anh em những thông tin cần thiết, cảm ơn anh em đã quan tâm theo dõi!
