DeFi 2.0 là gì? Tại sao cần phải thay thế DeFi thế hệ đầu tiên

Đã gần hai năm kể từ năm 2020 – thời điểm “mùa hè DeFi” bùng nổ, chúng ta đã có những dự án DeFi cực kì thành công như UniSwap, Yearn Finance, AAVE,.. và những dự án nổi bật khác xuất hiện như những cách hoàn toàn mới để kiếm lợi nhuận trong thị trường crypto.

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều vấn đề cần giải quyết với DeFi. Do đó, như hệ quả tất yếu, khái niệm DeFi 2.0 đã dần trở nên thông dụng để mang đến một thế hệ ứng dụng DeFi phi tập trung (DApps) mới.  

Tham khảo: DeFi là gì? Tổng quan về Defi từ A – Z

Trong bài viết này, Allinstation sẽ mang đến cho cho anh em những thông tin cần thiết về DeFi 2.0 và cập nhật những mảnh ghép của DeFi 2.0 hiện tại để giúp anh em nắm bắt cơ hội đầu tư kịp thời.

Định nghĩa DeFi 2.0

DeFi (Decentralized Finance) là nền tài chính phi tập trung (hay tài chính mở) mà trong đó, các tổ chức, thị trường hay các công cụ tài chính được quản lý phi tập trung. DeFi tận dụng sức mạnh của Blockchain là phi tập trung và minh bạch để tạo nên 1 nền tài chính mở, mà trong đó mọi người đều có thể truy cập và sử dụng nó ở bất kỳ đâu, bất kỳ khi nào mà không chịu sự chi phối bởi cá nhân, tổ chức tập trung quyền lực nào cả.

DeFi đã mang tính cách mạng trong việc cung cấp các dịch vụ tài chính phi tập trung cho bất kỳ ai có ví tiền điện tử, nhưng nó vẫn có những điểm yếu. Do đó, DeFi 2.0 là phiên bản nâng cấp của DeFi, giúp khắc phục những sự cố và điểm yếu được thấy trong làn sóng DeFi ban đầu.

Những hạn chế của DeFI hiện tại

Trước khi đi sâu hơn vào các ứng dụng của DeFi 2.0, chúng ta cần biết những hạn chế của DeFi hiện nay và những vấn đề DeFi 2.0 đang cố gắng giải quyết:

Khả năng mở rộng (Scalability)

Các giao thức DeFi có traffic cao thường bị tắc nghẽn, dẫn đến phí gas tăng cao và tốc độ xử lý giao dịch chậm. Mạng Ethereum từ lâu nhận được rất nhiều phản hồi từ cộng đồng như phí gas quá cao, tốc độ chậm. Anh em có thể xem thêm tại đây: https://allinstation.com/tin-tuc/phi-gas-ethereum-dat-muc-cao-nhat-ke-tu-thang-5.html

Phí gas cao trên Ethereum ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng

Oracle

DeFi phụ thuộc rất nhiều vào Oracle, nhất là các giao thức DeFi cần lấy dữ liệu bên ngoài. Do đó, việc lựa chọn và tích hợp Oracle uy tín và phù hợp là việc làm cần thiết.

Định nghĩa về Oracle anh em tham khảo tại đây. 

Tập trung hóa

Xóa bỏ tính tập trung hóa (centralized) là yêu cầu bắt buộc với DeFi (chữ De trong DeFi đại diện cho tính phi tập trung hóa). Hiện nay, một số dự án DeFi vẫn tập trung quyền lực vào một nhóm nhỏ. Trong năm 2021, ước tính người dùng đã mất $2,1B vì các dự án rug pull (đội ngũ dự án rút toàn bộ vốn của nhà đầu tư và bỏ trốn).

Bên cạnh đó, hầu hết các dự án DeFi hiện tại tận dụng cấu trúc quản trị của DAO để cộng đồng có thể bỏ phiếu cho các đề xuất và phân bổ ngân sách. Tuy nhiên, với sự non trẻ của “nền dân chủ” trong DeFi, hoạt động bỏ phiếu chỉ hiệu quả với những quyết định tập thể đơn giản.

Bảo mật

Các dự án DeFi chính là miếng mồi béo bở cho các hackers, liên lụy đến những người dùng không quản lý hoặc không hiểu những rủi ro có trong DeFi. Đã có nhiều vụ hack với thiệt hại là hàng triệu USD xảy ra. Việc bảo mật trong DeFi vẫn chưa thực sự nhận được nhiều quan tâm so với tầm quan trọng của chúng. Trong tổng số các vụ hack xảy ra trên thị trường crypto, các vụ hack DeFi chiếm đến 70%, với giá trị bị hack ước tính rơi vào khoảng $1.7B.

Yearn Finance bị hack 11 triệu đô vào tháng 2/2021 trong vụ tấn công Flash Loan

Tính thanh khoản

Thanh khoản được trải rộng trên các blockchain và nền tảng khác nhau dẫn đến thanh khoản bị phân tách. Khi người dùng cung cấp thanh khoản, thanh khoản bị khóa lại và không thể được sử dụng ở nơi khác, gây nên sự kém hiệu quả về vốn.

Thanh khoản không bền vững: “Miếng pho mát” APY cao trong Yield Farming là chiến lược để giải quyết vấn đề thanh khoản. Cụ thể, các dự án đổi token gốc của mình để lấy nguồn thanh khoản từ người dùng. Thoạt tiên, đây là một nước cờ khôn ngoan nhưng lại không bền vững. Trong Yield Farming, lòng tham – không phải lòng trung thành – thúc đẩy người dùng đến với một dự án. Người ta đến, cho mượn tài sản và vắt kiệt phần thưởng, sau đó dứt áo ra đi để lại dự án khô cạn.

Có vô số ví dụ về hiện tượng này – một dự án tên là Big Data Protocol đã thu hút hơn 6 tỷ đô TVL trong vỏn vẹn 6 ngày với phần thưởng hấp dẫn khi cung cấp thanh khoản, và sau đó tuột dốc không phanh xuống còn 3.1 triệu đô, theo DeBank.

Trong cuộc chơi này, cũng có những tay chơi cỡ bự nắm giữ một lượng lớn token quản trị. Và một khi họ quyết định xả token, mọi nỗ lực tăng giá đều vô ích. Điều này khiến cộng đồng chán nản và buộc họ làm điều tương tự nếu không muốn bị lỗ.

Sự phức tạp

DeFi có thể tương đối khó hiểu và thử thách đối với người dùng crypto. Trải nghiệm cuả người dùng cần được cải thiện để đem DeFi đến gần hơn với tất cả mọi người.

DeFi 2.0 – Giải pháp khắc phục những hạn chế của DeFi

Trước những vấn đề tồn đọng đó, DeFi 2.0 ra đời trên đôi vai DeFi 1.0 để giải quyết bài toán người đi trước để lại.

Tăng hiệu quả sử dụng vốn

Mỗi một model sẽ có một cách thức tăng hiệu quả sử dụng vốn khác nhau, nhưng nhìn chung đều tập trung vào 2 yếu tố sau.

• Tối ưu TVL:  Tập trung vào việc cách mà dự án tận dụng số TVL , khiến số tài sản được đưa vào các protocol được tận dụng hết mức có thể.

Mỗi một model dự án sẽ có một cách tối ưu TVL khác nhau và đây là tiêu chí mà ta cần đặc biệt chú ý.

Ví dụ: Ta có thể đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của AMM bằng chỉ số trading volume/TVL, với lending ta có thể đánh giá thông qua chỉ số Outstanding Loan/TVL….

• Tạo ra dòng tiền tốt: Khi hạn chế được dòng tiền xấu (thanh khoản không bền vững) sẽ giúp dự án tăng trưởng bền vững hơn, cộng đồng cũng sẽ ủng hộ dự án nhiều hơn.

Một số dự án tiêu biểu giúp tăng hiệu quả sử dụng vốn

• OlympusDAO

OlympusDAO là protocol giúp tạo ra nguồn thanh khoản bền vững và sự thành công vang dội của OlympusDAO đã khai sinh ra khái niệm DeFi 2.0. Olympus được biết đến là một Decentralized Protocol, điểm đặc biệt của Olympus là phát triển một loại tiền tệ (có tên OHM) & được bảo đảm bởi quỹ (Treasury).

Market Cap: $1,820,707,875 & TVL riêng về Olympus đã hơn $1,6 tỷ

Tham gia vào Olympus anh em có thể staking, bonding để nhận về lợi nhuận, họ muốn mang lại một cộng đồng win – win (dựa theo lý thuyết trò chơi Theory), cùng với đó là giải pháp về thanh khoản trên thị trường DeFi. OlympusDao đã hình thành các giai đoạn trọng điểm và chứng minh hiệu quả phát triển của dự án, dự án cũng đã ra mắt sản phẩm mới có tên là Olympus Pro, được áp dụng mô hình của DAO để bán Bond cho các dự án khác. Hiện OlympusPro đã được ứng dụng trên các dự án như Scream, FRAX, Alchemix,…

OlympusDao vừa ra mắt bản cập nhật v2 vào 15/10/2021, đặc biệt là bond sẽ bị staked ngay sau khi mua. Bản cập nhật này nhận được một số sự phản đối của người dùng, dẫn đến mức giá OHM đã giảm đáng kể.

• Abracadabra (SPELL)

Abracadabra là một giao thức giúp người dùng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn từ tài sản bị khóa trong vault. Điểm thú vị là tên dự án này được lấy cảm hứng từ câu thần chú trong truyện Harry Potter, đa phần cộng đồng của Abracadabra đều là những tín đồ yêu mến câu chuyện phép thuật này. Bên cạnh đó, người dùng có thể sử dụng những token yVault để mint MIM (Magic Internet Money) stablecoin USD và dùng USD thực hiện các giao dịch khác.

Một số yVault mà Abracabra hỗ trợ như sau:

• yvWETH — WETH v2 Yearn Vault
•  yvUSDC — USDC v2 Yearn Vault
• yvYFI — YFI v2 Yearn Vault
• yvUSDT — USDT v2 Yearn Vault
• xSUSHI — Staked SUSHI,…

Abracadabra còn có nhiều quan hệ đối tác đa giao thức với Convex Finance, Yearn.finance, Curve Finance và SushiSwap.Ngoài ra gần đây dự án đã bổ sung hỗ trợ thêm nhiều Blockchain khác nhau qua các cuộc bỏ phiếu quản trị gồm các hệ như Fantom, Terra, Binance Smart Chain, Ethereum, Avalanche và Arbitrum,..

Một vài tiêu điểm về Abracadabra:

• Market Cap (SPELL) 1,140,768,815 & (MIM): $4,626,425,645
• Total Value Locked (TVL) $6,056,032,533 (số liệu ngày 14/01)

Hiện tại, dự án vẫn đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện. Đây sẽ là một protocol khá tiềm năng nếu team dev tích hợp thêm SPELL và MIM vào hệ sinh thái Fantom, đồng thời cung cấp cơ hội staking mới trong Arbitrum và Avalanche.

Bảo vệ người dùng khỏi Impermanent loss

Nếu bạn đầu tư vào một nhóm thanh khoản và bắt đầu khai thác thanh khoản, bất kỳ thay đổi nào về tỷ lệ giá của hai mã thông báo bạn đã khóa đều có thể dẫn đến tổn thất tài chính (impermanent loss). Quá trình này được gọi là tổn thất vô thường, người dùng sẽ bị thiệt hại khi impernament loss xảy ra. Nhưng các giao thức DeFi 2.0 mới đang khám phá các phương pháp mới để giảm thiểu rủi ro này.

• Tokemak:

Đây là dự án đưa ra giải pháp thanh khoản. Mô hình hoạt động của Tokemak như sau:

Chúng ta sẽ có 3 thành phần người chơi:

Đầu tiên là người cung cấp thanh khoản (LP): thay vì farm trực tiếp ở sản phẩm, họ sẽ cung cấp LP token cho bộ phận Reactor. Từ đó họ nhận về tAsset – hiểu nôm na đây giống giấy chứng nhận đã góp thanh khoản vào pool.

Tiếp theo là người điều phối thanh khoản (LD): họ sẽ stake token TOKE, cũng nhận về tAsset như một giấy chứng nhận. Nhưng khác với LP, họ sẽ có quyền vote để điều phối thanh khoản từ Reactor sang các sàn giao dịch.

Cuối cùng là Pricer: đây là thành phần xác nhận giá giao dịch. Đối với các giao thức không dùng cơ chế AMM thì sẽ cần các Pricer này để họ cung cấp đủ dữ liệu về giá thị trường.

Với cơ chế này, LP sẽ không phải chịu thiệt hại khi giá thay đổi vì họ chỉ cung cấp thanh khoản cho Reactor, các Reactor là người điều hướng thanh khoản để giúp hạn chế impernament loss.

Do đó nếu xét trên thang đo độ ổn định dài hạn cho thanh khoản, Tokemak sẽ ổn định hơn các mô hình farming truyền thống.

Một vài tiêu điểm về Tokemak:

• Market Cap: $485,719,145 & TVL hiện đạt hơn $1,107,968,823 (14/01/2022)
• Chi tiết dự án anh em xem tại đây: https://allinstation.com/tokemak-toke

Tối ưu hóa các quy trình

Tận dụng tính chất có thể kết hợp của DeFi, các dự án DeFi 2.0 được xây dựng dựa trên cơ sở hạ tầng hiện có để giúp các mô hình và quy trình kinh tế hiện có trên DeFi trở nên hiệu quả hơn.

Yearn là người mở đường tạo ra một chiến lược tự động hóa có thể sử dụng cho nhiều dự án khác nhau trong DeFi: Tìm các hệ sinh thái đang có quy trình chậm, phí gas đắt và khiến nó trở nên dễ tiếp cận và hiệu quả hơn với phí rẻ hơn.

Hiện có một số dự án đang được xây dựng để tự động hóa các quy trình cụ thể trong DeFi 2.0. Sự xuất hiện của những dự án cung cấp dịch vụ tự động hóa này cho thấy nếu protocol Layer 1 không thể giải quyết triệt để một vấn đề cụ thể nào đó, những người chơi mới sẽ bước vào để hoàn thành công việc.

Mở rộng các tính năng

Việc mở rộng các tính năng diễn ra như thế nào là tùy thuộc vào từng dự án. Thế nhưng, điểm chung của các dự án là đều có mục đích giúp người dùng kiếm được nhiều lợi nhuận hơn thông qua những vấn đề vẫn còn tồn đọng trong DeFi 1.0, như việc APR trong các pool thanh khoản biến động liên tục hay sau khi stake token vào liquidity pool, người dùng chỉ có thể chờ đợi đến hết thời gian stake và nhận lại LP token.

Các dự án như Pendle và Tranche Finance có khả năng chia các tài sản phái sinh trong DeFi thành những phần riêng biệt. Giải pháp này giúp người dùng có nhiều tự do hơn trong việc điều chỉnh các chiến lược để giảm thiểu rủi ro về lợi nhuận.

Vì mức độ đổi mới cao của mình, những dự án mở rộng tính năng này có thể khan hiếm hơn so với các dự án khác trong làn sóng DeFi 2.0. Tuy nhiên, các thuộc tính độc đáo của các dự án này có thể giúp chúng trở thành những “ứng dụng sát thủ” để thu hút nhiều người đến với DeFi hơn.

Tăng cường tính phi tập trung, tận dụng sức mạnh cộng đồng

Do những hạn chế trên Ethereum Layer 1, hầu hết các cơ chế quản trị hiện tại không thể giúp DeFi giải quyết những hoạt động hợp tác phức tạp trong cộng đồng. Do đó, một số dự án đang tận dụng DAO để ra mắt những cơ chế quản trị hiệu quả hơn, giúp tăng cường tính phi tập trung đúng như tinh thần của DeFi.

Ví dụ, dự án có thể cho phép người dùng nhận thưởng nhờ những nghiên cứu của mình và đưa ra các dự đoán chính xác về thị trường crypto.

Các mảnh ghép của DeFi 2.0 hiện nay

Inforgraphic về các mảnh ghép DeFi 2.0 

Nhìn chung, DeFi 2.0 hiện nay đang ở trong giai đoạn mới phát triển, còn rất nhiều tiềm năng chưa được khai phá.

Tổng quan hiện tại, số lượng dự án có sản phẩm hoạt động hiệu quả là chưa nhiều và đây cũng là cơ hội cho các dự án tiếp theo nối gót . Các dự án hiện tại cũng tập trung chủ yếu vào việc tăng hiệu quả sử dụng vốn (Capital Efficiency). Sự thành công của các dự án như OHM, SPELL,… sẽ được coi là một chất xúc tác để thúc đẩy cho con sóng tiếp theo, từ đó giúp tối ưu hiệu quả sử dụng vốn của người dùng lên tầm cao mới.

Các dự án cũng có xu hướng liên kết với nhau, giúp tạo thêm nhiều use cases mới và nâng cao trải nghiệm của người dùng. Ví dụ, thông qua OlympusPro mà  mô hình bán bond của OlympusDAO được ứng dụng trên các dự án DeFi 2.0 khác như Alchemix Fiannce, Pendle,… hay các token yVault từ Sushi Swap, Yearn Finance, Curve,..  có thể được sử dụng để mint stablecoin MIM trên Abracadabra.

Tổng kết

DeFi 2.0 là phiên bản nâng cấp của DeFi, giúp khắc phục những sự cố và điểm yếu được thấy trong làn sóng DeFi ban đầu, như tính tập trung hóa, khả năng bảo mật, tính thanh khoản,..

Các dự án DeFi 2.0 hiện nay chủ yếu tâp trung vào mảng Capital Efficiency, và các đại diện thế hệ DeFi 2,0 nổi bật như OHM, SPELL đều đang giải quyết bài toán này. Các mảnh ghép khác như tính phi tập trung (DAO), mở rộng các tính năng DeFi mới chưa có nhiều dự án nổi bật. Capital Efficiency chỉ là một nhánh của DeFi 2.0, trong tương lai không xa sẽ có những con sóng cho các hạn chế khác.

Với tình hình hiện nay, để trả lời câu hỏi để DeFi 2.0 liệu có tốt hơn DeFi 1.0 thì chúng ta cần thêm thời gian để chứng minh tất cả. Bởi lẽ, khi DeFi mới ra mắt, người ta cũng đã từng cho rằng nó hoàn hảo và không có khuyết điểm. Tuy nhiên khi đi vào trải nghiệm, thì người ta mới tìm ra được những điểm thiếu sót còn tồn tại trong nó. Và đó chính là lý do mà tất cả chúng ta đang mong mỏi và chờ đợi một DeFi 2.0 ra đời.

Trong bài viết này, Allinstation đã cung cấp cho anh em thông tin tổng quan về DeFi 2,0. Hy vọng Allinstation đã cung cấp cho các bạn thông tin hữu ích, giúp cho mọi người có thêm nhiều kiến thức để đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý trong tương lai!