Allinstation 
Plasma là gì?
Plasma là một giải pháp mở rộng Layer 2 trên Ethereum được khai sinh và đề xuất bởi Vitalik Buterin, người sáng lập ra Ethereum, và Joseph Poon, người đồng sáng lập cho Lightning Network (một giải pháp mở rộng được đề xuất cho Bitcoin vào năm 2015) vào tháng 8 năm 2017. Giải pháp Plasma có thể giúp chúng ta tạo ra ”Blockchain trong Blockchain trong Blockchain gốc”, một chuỗi các Blockchain nhỏ giao tiếp với chuỗi chính, giảm tải các giao dịch từ chuỗi chính Layer 1 sang các chuỗi con Layer 2 để các giao dịch được thực hiện nhanh chóng với chi phí rẻ. Giống như Sidechain, mỗi chuỗi con được coi như một Blockchain riêng biệt với cơ chế đồng thuận, các node, kích thước khối và thời gian khối riêng của nó.
Cách hoạt động của Plasma
Ý tưởng chính của Plasma là thiết lập một cấu trúc gồm các chuỗi con sẽ giao tiếp và tương tác với chuỗi chính (trong trường hợp này là Ethereum). Cấu trúc này hoạt động như một cây Blockchain, được sắp xếp theo thứ bậc theo cách thức phân nhánh, trong đó nhiều chuỗi nhỏ hơn được liên kết với một chuỗi gốc. Những chuỗi nhỏ này được gọi là chuỗi Plasma hoặc chuỗi con.
Về bản chất, các chuỗi con này là một loạt các hợp đồng thông minh chạy trên chuỗi gốc có thể tùy chỉnh, có thể được thiết kế để hoạt động theo một cách thức đặc biệt nhằm phục vụ các nhu cầu khác nhau. Giải pháp Plasma tận dụng việc ứng dụng hợp đồng thông minh và kỹ thuật Merkle Tree (một cấu trúc dữ liệu để mã hoá dữ liệu Blockchain hiệu quả và an toàn hơn), cho phép tạo ra vô số các chuỗi con – về bản chất là các bản sao nhỏ hơn của Blockchain gốc. Từ mỗi chuỗi con, nhiều chuỗi con nhỏ hơn có thể được tạo ra, do đó tạo thành một cấu trúc cây.
Bởi vì mỗi chuỗi con sẽ được thiết kế để hoạt động theo một cách riêng biệt nhằm hướng tới các mục tiêu cụ thể (không nhất thiết liên quan đến các mục tiêu của chuỗi chính) nên các chuỗi con sẽ giúp làm giảm bớt công việc của chuỗi chính, giúp chuỗi chính ít có khả năng bị tắc nghẽn hơn.
Luồng hoạt động của giải pháp Plasma sẽ như sau:
(i) Người điều hành chuỗi con đưa ra các quy tắc mà chuỗi con sẽ hoạt động (thiết lập các quy tắc trên hợp đồng thông minh của chuỗi con).
(ii) Các giao dịch đã được xử lý sẽ nằm trên chuỗi con trong khi tiêu đề khối (còn gọi là block header, dùng để xác định một khối nằm trong Blockchain) của mỗi khối trong chuỗi Plasma sẽ được gửi và ghi lại trong các khối của chuỗi chính. Điều này làm giảm tắc nghẽn mạng chuỗi chính và do đó, cho phép hàng chục nghìn giao dịch được xử lý đồng thời trong chuỗi Plasma.
(iii) Dữ liệu trên chuỗi con sẽ được xác thực bằng “bằng chứng gian lận” (Fraud proof), do đó chuỗi gốc chịu trách nhiệm giữ an toàn cho mạng và trừng phạt các tác nhân độc hại. Khi gian lận xảy ra trong chuỗi Plasma, bất cứ ai cũng có thể cung cấp bằng chứng gian lận để chứng minh giao dịch không hợp lệ. Nếu giao dịch được chứng minh là gian lận, trạng thái ban đầu của giao dịch sẽ được khôi phục lại. Bằng chứng gian lận được sử dụng như một cơ chế mà qua đó một chuỗi con Plasma gửi đi một khiếu nại đến chuỗi bố mẹ của nó hoặc đến chuỗi gốc.
Ưu và nhược điểm của Plasma
Ưu điểm
Nhìn chung, chuỗi Plasma này sẽ giúp Blockchain đạt được mục tiêu mở rộng khi mà chuỗi chính được giảm bớt tắc nghẽn, các giao dịch được xử lý nhanh và chi phí thấp. Khi đem so sánh với các giải pháp mở rộng khác, chúng ta có thể thấy chuỗi Plasma vượt trội hơn như sau:
- Chuỗi Plasma sẽ được ưu tiên hơn Channel bởi vì chuỗi Plasma cho phép gửi tài sản/coin tới những người khác, trong khi đối với Channel, giao dịch chỉ xảy ra giữa 2 bên.
- Chuỗi Plasma tốt hơn Sidechain vì chúng được bảo mật bởi chuỗi chính. Nếu Sidechain bị tấn công, không có gì xảy ra với chuỗi chính, nhưng chuỗi chính không thể làm bất cứ điều gì để bảo vệ người dùng trên Sidechain. Trong khi, vì chuỗi Plasma tận dụng tính bảo mật của chuỗi chính nên trong trường hợp có bất kỳ cuộc tấn công nào, người dùng chuỗi Plasma có thể thoát và chuyển sang chuỗi chính. Do đó, tính bảo mật của chuỗi Plasma hơn các Sidechain.
Nhược điểm
Nhược điểm của chuỗi Plasma có thể kể đến như:
- Không hỗ trợ tính toán chung. Chỉ hỗ trợ các giao dịch chuyển token cơ bản, hoán đổi và một số loại giao dịch khác.
- Dựa vào một hoặc nhiều người điều hành để lưu trữ dữ liệu và cung cấp nó theo yêu cầu.
- Việc rút tiền không được thực hiện ngay lập tức vì phải thông qua thời gian thử thách do sử dụng bằng chứng gian lận để xác minh giao dịch.
- Có khả năng xảy ra sự cố Mass Exit. Sự cố này mô tả một kịch bản mà trong đó nhiều người dùng thoát khỏi chuỗi Plasma cùng một lúc, gây ra sự cố tràn chuỗi gốc và gây tắc nghẽn mạng lớn. Vấn đề này có thể được kích hoạt bởi hoạt động gian lận, tấn công mạng, hoặc bất kỳ loại lỗi nghiêm trọng nào khác mà một chuỗi con Plasma, hoặc một nhóm các chuỗi, có thể có.
Tổng kết
Một mô hình phân cấp gồm các Blockchain liên kết như Plasma có tiềm năng lớn và hiện đang được phát triển bởi nhiều nhóm nghiên cứu như dự án OMG Network, Loom Network… Nếu được phát triển đúng cách, Plasma có thể sẽ làm tăng hiệu quả của Blockchain Ethereum và đưa ra một kết cấu tốt hơn cho việc triển khai các dApp, thân thiện hơn với người dùng. Hơn nữa, ý tưởng này cũng có thể được điều chỉnh và thực hiện bởi các Blockchain khác như một cách để tránh các vấn đề về khả năng mở rộng trong tương lai.
Hy vọng Allinstation đã cung cấp cho anh em những thông tin hữu ích về giải pháp mở rộng quy mô Plasma, từ đó có thêm nhiều kiến thức trong thị trường Crypto và tìm ra được những cơ hội đầu tư mới nhé!
Liên quan:
- Sharding là gì? Tìm hiểu giải pháp mở rộng on-chain của Blockchain
- Sidechain là gì? Tìm hiểu giải pháp mở rộng của blockchain
- Rollup là gì? Tìm hiểu giải pháp mở rộng ngoài chuỗi đáng mong chờ nhất
- Channel là gì? Tìm hiểu về giải pháp mở rộng Layer-2 của Blockchain
