Allinstation Gần đây, tiền kỹ thuật số do chính phủ phát hành (CBDC) đang rất được dư luận quan tâm khi chinh phủ Nga, Pháp, Anh, Nhật Bản,.. đều đã đưa ra dự thảo về vấn đề này.
Liệu tiền kỹ thuật số do ngân hàng chính phủ phát hành có thể gây ra mối đe dọa hay cạnh tranh với tiền điện tử không?
Tổng quan chung
“Hơn một nửa số ngân hàng trung ương trên thế giới hiện đang phát triển tiền tệ kỹ thuật số hoặc thực hiện các nghiên cứu thể về nó”, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, hay BIS, báo cáo vào đầu tháng 5 – một điều không thể tưởng tượng được chỉ vài năm trước đây.
Nhiều người đã ngạc nhiên về quá trình này. Ross Buckley, giáo sư KPMG-KWM về đổi mới sáng tạo tại Đại học New South Wales, Sydney, nói với Cointelegraph: “Sự tăng trưởng hàng năm trong lĩnh vực này là phi thường.”
“Điều tôi thấy ngạc nhiên nhất là tốc độ mà các nền kinh tế tiên tiến đang hướng tới các retail CBDCs ,” Franklin Noll, chủ tịch của Noll Historical Consulting, LLC, nói với Cointelegraph. “Gần đây vào giữa năm ngoái, các ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế tiên tiến đang có cái nhìn khá thoải mái về CBDC, không coi chúng là đặc biệt cần thiết hoặc đáng được quan tâm.”
Báo cáo quan sát thấy rằng đà tăng đã tăng trong năm ngoái. Sau khi Bahamas ra mắt retail CBDCs trực tiếp đầu tiên trên thế giới – Sand Dollar – vào năm 2020, Nigeria là cái tên tiếp theo vào năm 2021 với CBDCs có tên là eNaira. Trong khi đó, Đông Caribe và Trung Quốc đã phát hành phiên bản thử nghiệm của các loại tiền kỹ thuật số của họ, DCash và e-CNY, tương ứng. “Và có nhiều khả năng sẽ xảy ra: một tỷ lệ kỷ lục của các ngân hàng trung ương trong cuộc khảo sát , 90% đã tham gia vào một số hình thức công việc CBDC,” BIS cho biết.
Bahamas đấu tranh, Thụy Điển cân nhắc, Chile trì hoãn
Tuy nhiên, CBDC nói thì dễ nhưng để triển thành công thì tương đối khó. Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết vào tháng 3, tiền kỹ thuật số mới của Bahamas đã phải vật lộn để đạt được nhiều sự quan tâm, chỉ chiếm chưa đến 0,1% lượng tiền tệ lưu thông ở quốc gia đó , và “có rất nhiều cách hạn chế để sử dụng Sand Dollara”. IMF cho biết cần phải giáo dục nhiều hơn cho người dân, một thách thức mà các loại tiền điện tử khác do chính phủ phát hành có thể cũng sẽ phải đối mặt.
Ngân hàng trung ương của Thụy Điển là Riksbank cũng đã nghiên cứu, thảo luận về các loại tiền kỹ thuật số. Dự án e-krona của Thụy Điển bắt đầu vào năm 2017 và một chương trình thử nghiệm được triển khai vào năm 2020, hiện đang ở giai đoạn thứ hai. Carl-Andreas Claussen, cố vấn cấp cao trong bộ phận thanh toán của Riksbank, nói với Cointelegraph rằng có rất nhiều lý do tại sao các ngân hàng trung ương có thể muốn triển khai CBDC, nhưng “tại Riksbank, trước hết đó là sự suy giảm trong việc sử dụng tiền mặt của Thụy Điển . ”
Thụy Điển đang chạy đua để trở thành xã hội không dùng tiền mặt đầu tiên trên thế giới phương Tây. Theo Riksban thì từ năm 2010 đến 2020, tỷ lệ người Thụy Điển sử dụng tiền mặt đã giảm từ 39% xuống chỉ còn 9% .
Tuy nhiên, vẫn chưa có gì được quyết định ở Thụy Điển. “Không rõ là chúng tôi sẽ cần tiền điện tử hay không?,” Claussen nói. “Vì vậy, trước tiên, chúng ta phải phân loại xem chúng ta có cần nó không và có đáng để thay thế tiền mặt hay không. Chúng tôi vẫn đang cân nhắc”
Tất nhiên, quyết định phát hành CBDC sẽ cần phải chắc chắn rằng nó thực sự cần hay không. “Cả Riksbank và các ngân hàng trung ương lớn hơn trên thế giới đều chưa quyết định có phát hành CBDC hay không,” ông tuyên bố. Thậm chí cả Trung Quốc cũng chưa có quyết định cuối cùng.
Động lực thúc đẩy xu hướng phát triển tiền điện tử của mỗi quốc gia
Mỗi quốc gia có những mục tiêu khác nhau khi phát hành CBDC.
Các nền kinh tế tiên tiến có xu hướng quan tâm đến việc cải thiện hiệu quả và an toàn thanh toán trong nước, đồng thời duy trì sự ổn định tài chính. So sánh với các nền kinh tế kém phát triển hơn, các thị trường mới nổi hoặc các nền kinh tế đang phát triển, các quốc gia này có thể tập trung nhiều hơn vào tính toàn diện về tài chính hoặc tìm cách cho phép những người chưa từng có tài khoản ngân hàng tham gia vào nền kinh tế.
Áp lực từ quốc gia bạn bè cũng có thể là một yếu tố. Như Buckley nói với Cointelegraph:
“Nếu các nước đối thủ cạnh tranh làm điều này, CÁC QUỐC GIA KHÁC đều cảm thấy cần phải tuân theo hoặc có nguy cơ bị tụt hậu – một số hình thức FOMO tinh vi.”
Kocevski dường như đồng ý: “Các ngân hàng trung ương ở các nước phát triển cảm thấy cần phải số hóa để duy trì tính phù hợp cho thế giới tương lai.”
Khả năng hợp tác giữa CBDC với tiền điện tử
Tiền kỹ thuật số của chính phủ thường được phát hành bằng đơn vị tiền tệ của đất nước như Peso ở Chile và USD ở Hoa Kỳ.
Theo khảo sát của BIS, hầu hết các ngân hàng trung ương thấy các mạng thanh toán như Bitcoin và Ethereum ít gây ra mối đe dọa cho các hoạt động của họ và stablecoin thậm chí còn ít hơn: “Hầu hết các NHTW trong cuộc khảo sát vẫn cho rằng việc sử dụng tiền điện tử cho các khoản thanh toán là nhỏ hoặc giới hạn trong thị trường ngách của các nhóm.”
CBDC về cơ bản công là cụ thanh toán, trong khi tiền điện tử giống tài sản đầu cơ hoặc để đâu tư hơn.
Gourav Roy, nhà phân tích cấp cao tại Boston Consulting Group ở Ấn Độ, người cũng đóng góp cho CBDC Tracker, nói với Cointelegraph rằng nhiều chính phủ vẫn coi tiền điện tử là “mối đe dọa lớn đối với kinh tế vĩ mô và bối cảnh tài chính, thanh toán chính của đất nước họ” và vì lý do đó , các quốc gia này thường xuyên đưa ra cảnh báo về tiền điện tử, đưa ra luật đánh thuế các giao dịch tiền điện tử và đôi khi thậm chí cấm giao dịch tiền điện tử. Trung Quốc như một trường hợp điển hình: Nước này cấm tiền điện tử đồng thời “thực hiện thử nghiệm thí điểm CBDC lớn nhất thế giới với 261 triệu người dùng”.
Điều đó nói rằng, Roy vẫn thấy các dự án stablecoin tồn tại và tiếp tục đóng một phần quan trọng trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung – ngay cả khi áp dụng CBDC rộng rãi.
Noll không chỉ tin rằng CBDC và tiền điện tử có thể cùng tồn tại, mà CBDC có thể có khả năng “hoạt động để phổ biến và thúc đẩy tiền điện tử nói chung”. Khi các khu vực công và tư nhân trở nên có nhiều thông tin hơn và thoải mái hơn với tiền điện tử, “điều này sẽ thúc đẩy toàn bộ ngành”, ông nói với Cointelegraph, nói thêm:
“Nhược điểm của tiền điện tử là CBDC sẽ hoạt động để lấn át các loại tiền điện tử tư nhân, đặc biệt là các stablecoin tập trung vào các lĩnh vực thanh toán bán lẻ. Tiền điện tử sẽ phục vụ các chức năng độc đáo và cung cấp các dịch vụ chuyên biệt. ”
Tổng kết
Nhìn chung, nhiều điều đã xảy ra trên mặt trận CBDC trong những năm gần đây. Trong khi hầu hết các dự án tiên tiến cho đến nay đều ở các nền kinh tế không thuộc phương Tây như Bahamas, Nigeria và Trung Quốc, thì sự quan tâm của nhiều nền kinh tế phương Tây như Pháp và Canada dường như đang tăng lên, tất cả đều đáng chú ý hơn vì nhiều nước đã có sẵn hệ thống thanh toán tiên tiến.
Như Noll đã nói: “Chỉ cần nhìn vào lệnh điều hành gần đây của Tổng thống Biden, tất cả đều nhằm thúc đẩy CBDC của Mỹ và là một bước tiến xa so với các bài phát biểu năm 2020 và 2021 của các quan chức Fed đặt câu hỏi về sự cần thiết của bất kỳ điều gì như vậy”.