Allinstation
Về các nhà đầu tư
Cũng như các dự án Blockchain Layer 1 kể từ sau Ethereum, NEAR cũng nhận được sự hỗ trợ đáng kể đến từ các tổ chức đầu tư mạo hiểm ngay từ khi bắt đầu. NEAR đã kết thúc một vòng đầu tư mạo hiểm với số tiền 12 triệu USD vào tháng 7 năm 2019 và giao thức ra mắt public sale trên CoinList vào mùa hè năm 2020, phân bổ 12% trong tổng cung 1 tỷ NEAR và huy động được thêm 33 triệu USD. Gần đây nhất, họ đã huy động được thêm 150 triệu USD đến từ các công ty đầu tư lớn, vòng gọi vốn này do Three Arrows Capital dẫn đầu. Danh sách nhà đầu tư của NEAR bao gồm A16Z, Pantera Capital, Electric Capital, Dragonfly Capital, Coinbase Ventures, Blockchain.com và Baidu Ventures. Aurora đã có vòng gọi vốn riêng vào tháng 10 năm 2021, huy động được 12 triệu USD đến từ hơn 100 nhà đầu tư mạo hiểm.
Việc phân bổ nguồn tài trợ giữa tài trợ hệ sinh thái, nền tảng và các quỹ đầu tư mạo hiểm khá cân bằng. So với các đối thủ cạnh tranh ra mắt trong cùng khoảng thời gian (như AVAX, SOL và LUNA), phân bổ cho các quỹ đầu tư mạo hiểm có thấp hơn một chút.
Tokenomics
Công dụng
Có 4 mục đích sử dụng chính của đồng coin NEAR: bảo mật mạng (thông qua việc staking), phí giao dịch và lưu trữ dữ liệu, phương tiện trao đổi và đơn vị tính toán. Cơ chế lưu trữ dữ liệu của NEAR khá độc đáo vì người dùng cần phải nắm giữ một số lượng coin NEAR để thanh toán cho bộ nhớ của mạng lưới, lượng coin yêu cầu sẽ tăng thêm nếu người dùng cần sử dụng dung lượng lưu trữ nhiều hơn, từ đó tránh được những tác nhân xấu có ý định “spam” trên mạng lưới. Số lượng NEAR dành cho dự trữ dữ liệu này không thể được stake hoặc sử dụng trong các ứng dụng khác. Bên dưới là số dung lượng lưu trữ người dùng được phân bổ cho mỗi đồng NEAR họ sử dụng. Hiện tại toàn bộ Blockchain Ethereum đang có dung lượng gần 1TB. Nếu NEAR phát triển đạt được quy mô đó, khoảng 11% nguồn cung NEAR sẽ được dự trữ trong các tài khoản để dành cho việc lưu trữ dữ liệu.
Tỷ lệ lạm phát và tỷ lệ đốt coin
Tỷ lệ lạm phát hàng năm của đồng NEAR được giới hạn 5% cho phần thưởng khối. Chú ý rằng, 90% phần thưởng này được trả cho các validator và 10% đi vào NEAR Treasury. Một số mạng lưới khác hỗ trợ cho việc tăng trưởng của nền tảng thông qua việc lạm phát cao, tuy nhiên NEAR gắn liền tính lạm phát đó với việc sử dụng mạng lưới. Mạng lưới NEAR thu phí mạng lưới đồng thời đốt chúng tương tự như cơ chế EIP-1559 của Ethereum, do đó mức lạm phát thực tế sẽ thấp hơn tuỳ thuộc vào hoạt động của mạng lưới. Mức lạm phát thực tế sẽ giảm dần khi hoạt động mạng tăng lên. Mức lạm phát tổng thể sẽ tiếp cận 0% khi số lượng giao dịch hàng ngày đạt 1,5 tỷ mỗi ngày (số lượng giao dịch hàng ngày tối đa cho đến nay là ~ 1,8 triệu). Trong thực tế, con số này có thể nhỏ hơn nhiều; một số chuyên gia cho rằng con số này chỉ gần 100 triệu giao dịch hàng ngày, dựa trên tuỳ mỗi loại giao dịch (vì một số giao dịch sẽ có phí cao hơn những giao dịch khác).
Về phân bổ khoản phí, 70% phí giao dịch trên NEAR sẽ được đốt, 30% còn lại được gửi đến người tạo ra hợp đồng thông minh mà người dùng đang tương tác. Cơ chế này khuyến khích người sáng tạo xây dựng trên mạng lưới này vì họ có thể xây dựng một ứng dụng tạo ra dòng tiền cho chính họ trong tương lai. Nó cũng thúc đẩy việc xây dựng các cơ sở hạ tầng sớm vì các ứng dụng đầu tiên sẽ tự nhiên nhận được nhiều hiệu ứng mạng lưới hơn.
Sẽ không có trường hợp thêm các khoản phí bổ sung để sắp xếp lại các giao dịch (MEV trên các Blockchain khác) vì các vị trí trong một khối được chỉ định ngẫu nhiên. Solana cũng không cho phép MEV và vì thế, người dùng có xu hướng để spam trên mạng lưới các giao dịch của họ được thực hiện trước. Cơ chế lưu trữ của NEAR được nhắc tới ở trên đã khắc phục được trường hợp này.
Phần thưởng Staking
Hiện tại có khoảng 35% số lượng NEAR thực tế được stake, mang lại lợi nhuận hơn 11% hàng năm cho những người stake. Sau khi được điều chỉnh do lạm phát, con số thực tế chỉ khoảng 7%. Phần thưởng này khá đồng nhất cho dù bạn đang ủy quyền NEAR hoặc đang chạy validator. Dù vậy, lợi nhuận thực tế này là vẫn một trong những mức cao nhất đối với các Blockchain Layer 1.
Nguồn cung
Tổng cung của NEAR là 1 tỷ đồng. Mỗi đồng NEAR sẽ được chia ra thành 1024 yocto (đơn vị tính toán nhỏ nhất). Lượng NEAR của các nhà đầu tư được khoá lại trong hai năm đầu tiên sau khi ra mắt, khá độc đáo bởi vì hầu hết các Blockchain Layer 1 khác mở khoá phần lớn coin của họ gần như ngay lập tức (Solana, Ethereum, Cardano, Polkadot, v.v.). Nguồn cung lưu hành đã tăng hơn 400% kể từ cuối năm 2020 khi nhiều coin được mở khóa hơn. Nguồn cung sẽ đạt mức ổn định vào thời điểm đến cuối năm 2022, khi đó nguồn cung về cơ bản chỉ là phần thưởng staking từ thời điểm đó trở đi.
Tích lũy giá trị
Nhìn chung, giá trị tích luỹ của NEAR khá tốt. Các nhà phát triển được khuyến khích xây dựng các ứng dụng bền vững thông qua việc chia sẻ phí hợp đồng thông minh 30% và quỹ tài trợ 800 triệu USD của NEAR, những người stake được khuyến khích để bảo mật mạng lưới do APY khá cao (hấp dẫn hơn nhiều so với hầu hết các mạng lưới ngang hàng khác sau lạm phát) và người dùng được khuyến khích nắm giữ/sử dụng đồng coin của một hệ sinh thái đang phát triển. Khi mạng lưới ngày càng phát triển, thu nhập của nhà phát triển cũng tăng theo. Mức lạm phát thực tế giảm xuống khi nhiều khoản phí được đốt hơn, điều này mang lại nhiều lợi nhuận thực tế hơn cho các nhà đầu tư và người dùng sẽ có nhiều ứng dụng hơn để giao dịch. Hệ sinh thái tổng thể cũng có một cơ chế tài trợ tích hợp cho sự tăng trưởng trong tương lai thông qua khoản phí 10% của mỗi giao dịch được chuyển đến NEAR Treasury.
Một hệ sinh thái thân thiện với người dùng mới
NEAR mới chỉ có gần 2 năm tuổi. Bản Alpha Mainnet của Near ra mắt vào tháng 4 năm 2020, bản Beta ra mắt vào tháng 9 năm 2020 trước khi chính thức đi vào hoạt động vào tháng 10 năm 2020 cho tất cả người dùng. Mặc dù nằm trong số các Blockchain lớn mới nhất, việc tham gia vào hệ sinh thái NEAR đơn giản hơn nhiều so với hầu hết các các Blockchain Layer 1 còn lại. Khi sử dụng NEAR, người dùng có thể đăng ký tạo một ví thông qua trang web của họ, nhưng ví này sẽ không phải là một tiện ích mở rộng của trình duyệt như MetaMask, nó thật sự được ghi vào trong trình duyệt, giúp cho người dùng cảm thấy thân thiện hơn nhiều. Nó như là việc “đăng nhập bằng tài khoản Google” hơn là tiện ích mở rộng MetaMask. Ví NEAR còn cho phép người dùng tự tạo token của riêng mình ngay trên trình duyệt ví. Đối với người dùng Web3 hiện tại, Aurora đã hợp tác với Consensys để giúp Metamask có thể tương thích với NEAR. Điều này sẽ giúp người dùng Ethereum bình thường tương tác với giao thức dễ dàng hơn một chút. Do khả năng tạo private key sử dụng một lần, NEAR cũng đã giới thiệu người dùng bằng cách gửi cho họ một khóa cho phép họ truy cập vào NFT hoặc một số token để sử dụng để bắt đầu sử dụng mạng lưới. Họ cũng đang khuyến khích người dùng mời những người khác tham gia bằng phương pháp “NEARDROP” này.
Đối với người dùng từ cách hệ sinh thái khác, NEAR đã có các cầu nối tới các hệ sinh thái chính như Ethereum, Terra và Cardano. Cầu nối tới Ethereum, còn gọi là Rainbow Bridge, là cầu nối phổ biến nhất tới hệ sinh thái NEAR với gần 750 triệu USD TVL. Kể từ khi ra mắt Rainbow Bridge, khối lượng giao dịch hàng ngày trên mạng NEAR đã tăng lên gấp 40 lần. Phần lớn các giao dịch trên cầu nối này được liên quan đến stablecoin với hầu hết khối lượng tăng đột biến vào cuối tháng 12 nhờ có thêm tích hợp UST. Cầu nối này đã được kiểm định bởi Consensys Diligence và ABDK Consulting trước khi ra mắt, giúp người dùng yên tâm hơn.
Ngoài Rainbow Bridge cũng còn một lựa chọn nữa là AllBridge với khả năng hỗ trợ cầu nối cho hơn 100 token. Vào tháng 10 năm 2021, cầu nối này đã được kiểm toán bởi Hacken và được đảm bảo an toàn với người dùng. Nhiều cầu nối khác kết nối với NEAR cũng đang được xây dựng bao gồm cả CBridge phổ biến.
Hệ sinh thái ứng dụng
Hệ sinh thái NEAR đã phát triển nhanh chóng trong hai năm vừa qua. Cho đến nay, có hơn 350 dự án giữa NEAR và Aurora và càng nhiều dự án được xây dựng thêm mỗi ngày. Vào tháng 10 năm 2021, NEAR đã khởi động quỹ tài trợ 800 triệu USD để phát triển hệ sinh thái. Quỹ này được quản lý bởi một DAO mới ra mắt, với ít nhất 350 triệu USD dành cho DeFi, 100 triệu USD cho các công ty khởi nghiệp và 250 triệu USD cho các nhà phát triển hiện tại.
Đây là một trong những quỹ tài trợ lớn nhất từng được ra mắt cho Blockchain Layer 1. Có thể nói rằng các nhà phát triển sẽ rất háo hức tiếp tục xây dựng trên NEAR với khoản tài trợ sẵn có này. Đối với các nhà xây dựng nhỏ hơn, NEAR đã khởi động cuộc thi MetaBuidl hackathon, trao thưởng trị giá 1 triệu USD để phát triển hệ sinh thái. Dưới đây là tổng quan về các dự án hiện có.
(Ảnh cần update thêm sau)
Cơ sở hạ tầng
Hai dự án cơ sở hạ tầng quan trọng nhất trên NEAR là Aurora và Octopus Network đã được đề cập trong bài viết trước. NEAR có kết nối với các công nghệ back-end tiêu chuẩn ngành như IPFS và Ceramic để lưu trữ phi tập trung, Chainlink cho các dịch vụ Oracle và The Graph dành cho lập chỉ mục dữ liệu. Với các trình khám phá khối, NEAR có khả năng tương thích với Etherscan và cũng tạo ra một trình khám phá khối gốc cho riêng mình: NEAR Explorer cho mạng lưới chính và Aurorascan dành cho Aurora. Khả năng tương thích với nền tảng bảo hiểm hợp đồng thông minh phổ biến InsurAce.io cũng đã được xây dựng. Nhìn chung, hệ sinh thái này đã và đang phát triển cơ sở hạ tầng giống như mong đợi trên các Blockchain lớn hơn và nổi tiếng hơn.
DeFi
Mảnh ghép DeFi trên NEAR được ra mắt vào tháng 4 năm 2021. Hiện có 3 giáo thức DeFi chính trên NEAR với hơn 20 giao thức bổ sung khác được xây dựng trên Aurora, tổng cộng nắm giữ hơn 700 triệu USD TVL, đặt NEAR ở vị trí thứ 16 khi so sánh TVL với các nền tảng khác. Các ứng dụng phổ biến nhất tại thời điểm này là sàn giao dịch phi tập trung Trisolaris (Aurora) và Ref Finance (NEAR). Ứng dụng phổ biến thứ ba là Meta Pool, một nền tảng staking tương tự như Lido trên Ethereum. Curve and Sushi đang có kế hoạch ra mắt trên NEAR trong tương lai gần.
Trisolaris là một sàn DEX và bản fork của giao thức SushiSwap phổ biến, chiếm 56% TVL của toàn hệ sinh thái NEAR nói chung và 75% TVL của Aurora. Trisolaris phổ biến hơn Ref Finance vì nó thừa hưởng tốc độ và chi phí thấp của NEAR trong khi thanh toán phí bằng ETH. Trisolaris cũng đang xem xét áp dụng cấu trúc token VE, được phổ biến bởi Curve.
Ứng dụng DeFi lớn nhất trên chuỗi chính NEAR, chiếm hơn 70% TVL trên này, là Ref Finance. Trong hệ sinh thái NEAR rộng hơn bao gồm các ứng dụng Aurora, Ref chiếm khoảng 19% TVL. Ref Finance là một giao thức AMM cho phép giao dịch không cần sự cho phép đối với bất kỳ token nào trên mạng NEAR. Người dùng kiếm được token REF để cung cấp tính thanh khoản. Tương tự như các DEX lớn khác, Ref Finance được quản lý bởi DAO. Giao thức đã huy động được 4,8 triệu đô la vào tháng 2 năm 2022 từ quỹ đầu tư Jump Crypto, Dragonfly Capital và Alameda Research.
NFT/Gaming
NFT và gaming đang ngày càng trở nên phổ biến trên NEAR do chi phí giao dịch và độ trễ thấp. Nền tảng NFT lớn nhất của NEAR được gọi là Mintbase. Mintbase được xây dựng dựa trên cơ sở việc mua và bán NFT truyền thống giữa những người dùng để cho phép việc phân chia tiền bản quyền hoặc thanh toán giữa nhiều chủ sở hữu ví. Họ cũng đã quan tâm về vấn đề lưu trữ trong ngành NFT và hợp tác với Arweave cho việc lưu trữ phi tập trung. Bộ sưu tập NFT Hip Hop Heads đã giao dịch với khối lượng hơn nửa triệu USD trong lần đầu ra mắt vào nửa cuối năm 2021 trên Mintbase. Mintbase cũng hợp tác với nghệ sĩ nổi tiếng DeadMau5 để ra mắt NFT vào tháng 12 năm 2021 trên nền tảng của họ. Bất chấp những cột mốc mà dự án đã đạt được, cơ sở người dùng Mintbase cho đến nay vẫn chưa được coi là ổn định.
Bởi vì cấu trúc tài khoản độc đáo của NEAR (đã được nhắc tới ở bài viết trước), các nhà xây dựng NFT có thể bán tài khoản của họ cho các bên thứ ba nếu họ muốn. Điều này sẽ cung cấp cho chủ tài khoản mới dòng doanh thu trong tương lai được tạo ra từ việc bán NFT đó vĩnh viễn. Việc chuyển giao này không đơn giản trên các nền tảng khác. Ví dụ: Pudgy Penguins NFT trên Ethereum đã cố gắng trong gần ba tháng để chuyển đổi chủ sở hữu của dự án của họ nhưng vẫn tiếp tục phải đối mặt với nhiều rào cản về hậu cần.
Gaming trên NEAR vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển, xuất hiện nhiều thông báo tuy nhiên vẫn có rất ít trò chơi thực sự được ra mắt kể từ quý 1 năm 2022. Các studio chơi game của Web3 đã huy động được hàng triệu USD để xây dựng trò chơi trên NEAR. OP Games đã huy động được 8 triệu USD với kế hoạch tung ra hơn 500 trò chơi trên NEAR vào cuối năm 2022. Một studio khác, Vorto Gaming, cũng đã huy động được 4 triệu USD.
Hệ sinh thái các nhà phát triển
Mức tăng trưởng của các nhà phát triển trên NEAR vào năm 2021 là một trong những mức ấn tượng nhất trong số các Blockchain Layer 1. NEAR là giao thức nhanh thứ hai từ trước đến nay đạt được số lượng hơn 400 nhà phát triển, chỉ đứng sau BNB. NEAR đã tăng hơn 4 lần trong tổng số nhà phát triển vào năm 2021, chỉ đứng sau Solana. Sự tăng trưởng dự kiến sẽ tiếp tục vào năm 2022 với việc đạt được hơn 500 nhà phát triển tích cực khác trong tháng Giêng và tháng Hai.
Các nhà phát triển này không chỉ đến với các dự án nhỏ. NEAR đứng thứ ba về mức tăng trưởng của các nhà phát triển toàn thời gian vào năm 2021 với mức tăng trưởng là 291%. Terra và Solana vượt trội hơn một chút so với NEAR với mức tăng trưởng lần lượt là 313% và 307% trong số các nhà phát triển toàn thời gian. Điều này đã mang NEAR đến với hơn 100 nhà phát triển hoạt động toàn thời gian, chỉ xếp sau Cosmos, Solana, Polkadot, Ethereum và Bitcoin. Phần lớn sự tăng trưởng trong năm 2021 là trước khi công bố quỹ phát triển hệ sinh thái được nhắc tới ở bên trên.
Để tiếp tục phát triển, NEAR Treasury cũng được thiết kế để giúp phát triển hệ sinh thái một cách lâu dài. Kho bạc này có cơ chế tài trợ tích hợp thông qua ủy quyền 10% phí giao dịch, được tái đầu tư vào phát triển hệ sinh thái. NEAR cũng tổ chức các cuộc thi viết code dành cho sinh viên trung học và đại học để tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài của hệ sinh thái.
NEAR và cuộc đua Blockchain Layer 1 (còn tiếp)
…
Xem tiếp phần 3: Phân tích NEAR – Tương lai của Blockchain Layer 1 (Part 3)
Tạm kết
Sau bài viết này, anh em đã phần nào nắm được một số thông tin cơ bản về NEAR cũng như là tokenomics và tổng quan hệ sinh thái trên nó. Hy vọng anh em cảm thấy hữu ích và chờ đón những bài viết kế tiếp trong series này nhé.
Muốn nhận tin tức sớm nhất về thị trường và các dự án? Anh em hãy tham gia tại đây nhé.
